Ο Επόμενος Πόλεμος: Χαρακώματα και Έξυπνες Βόμβες

Στρατιώτες στον Α΄ Π.Π. ετοιμάζονται να επιτεθούν

Το παρακάτω άρθρο γράφτηκε από τον Sydney Freedberg και δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο BREAKING DEFENSE την 19/10/2016. Αφορά στις απόψεις του Tom Mahnken, προέδρου του CSBA, για τον μελλοντικό πόλεμο.



Εάν θέλετε να πάρετε μια ιδέα για το πώς θα είναι ο πόλεμος στο μέλλον δεν έχετε παρά να κοιτάξετε εκατό χρόνια πίσω στο αιματοβαμμένο Σομ, την πιο κατακλυσμική μάχη του Α΄ Π.Π. Αντί για τα πολυβόλα και τις συγκεντρώσεις πυροβολικού που θέριζαν τους στρατιώτες στη νεκρή ζώνη φανταστείτε έξυπνα όπλα που καταστρέφουν στόχους στην ξηρά, στη θάλασσα και στον αέρα. Αντί για διπλάνα φανταστείτε σμήνη drones. Αντί για τους αναξιόπιστους ασυρμάτους του 1916 και τις συχνές διακοπές στις επικοινωνίες φανταστείτε ασύρματα δίκτυα, τα οποία όμως μπορούν να παρεμβληθούν από τον εχθρό. Το τελικό αποτέλεσμα, οι νεκροί, θα είναι λίγο – πολύ το ίδιο.

Ο Tom Mahnken.

«Όπως οι ευρωπαϊκές δυνάμεις στην αρχή του Α΄ Π.Π. μπορεί να βρεθούμε τραγικά απροετοίμαστοι», λέει ο Tom Mahnken, πρόεδρος του Center for Strategic and Budgetary Assessments. «Μπορεί να αιφνιδιαστούμε και να αιφνιδιαστούμε δυσάρεστα».

Αυτή η δυσοίωνη προοπτική απασχολεί την ηγεσία του Πενταγώνου και ιδίως τον Υφυπουργό Άμυνας Bob Work και τον Αρχηγό του Στρατού Στρατηγό Mark Miley, ο οποίος πρόσφατα αναφέρθηκε στον Α΄ Π.Π. σε μία ομιλία που προκάλεσε προβληματισμό.

Το 1914 «τα έθνη και οι αυτοκρατορίες βάδισαν προς την καταστροφή τους τυφλά, τυφλά ως προς τις αλλαγές που είχαν συντελεστεί στον πόλεμο», είπε ο Miley. «Ας δεσμευτούμε ότι δεν θα βαδίσουμε στην ίδια άβυσσο αγνοώντας τις αλλαγές. Ας δεσμευτούμε ότι για πρώτη φορά στην ιστορία μας δεν θα είμαστε απροετοίμαστοι για την επόμενη πρώτη μάχη».

O Work και ο Milley δεν κάθονται· εξερευνούν νέες τεχνολογίες και νέες αντιλήψεις (την πολύ-χωρική μάχη, την τρίτη στρατηγική εξισορρόπησης, τη συνεργασία ανθρώπου – μηχανής) για να δώσουν το αποφασιστικό πλεονέκτημα στις ΗΠΑ. Το πρόβλημα όμως είναι πραγματικά δύσκολο και μία πρόσφατη συνέντευξη με τον επικεφαλή του think-tank που κατά κοινή ομολογία ασκεί τη μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση των ιδεών για το μέλλον των συγκρούσεων ξεκαθάρισε ότι το δυσκολότερο μέρος του προβληματισμού έχει μόλις αρχίσει.

O Στρατηγός Mark Miley.

«Είναι θετικό ότι η ηγεσία του Υπουργείου Άμυνας άρχισε να συζητά για τον ανταγωνισμό με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις» - στην ουσία την αποτροπή της Ρωσίας και της Κίνας αντί να βομβαρδίζει τρομοκράτες – «αλλά πιστεύω ότι βρισκόμαστε στα πρώιμα στάδια του προβληματισμού για το τι αυτό σημαίνει», είπε ο Mahnken.

Οι ΗΠΑ πρέπει να ξεχάσουν αυτά που για μια γενιά θεωρούσαν δεδομένα. Από το 1991 συγκεντρώναμε πληροφορίες, βομβαρδίζαμε στόχους και αναπτυσσόμασταν οπουδήποτε στον κόσμο, όποτε θέλαμε. Οι αντίπαλοι μας μπορούσαν να μας οδηγούν σε ατελέσφορες αντι-ανταρτικές επιχειρήσεις αλλά δεν μπορούσαν να μας επηρεάσουν μακριά από το πεδίο της μάχης.

Αυτό έχει αλλάξει. Η Ρωσία και η Κίνα έχουν δυνατότητες που οι Ταλιμπάν και το Ισλαμικό Κράτος δεν μπορούν ούτε να πλησιάσουν και είχαν 26 χρόνια για να αναπτύξουν τρόπους να μας αντιμετωπίσουν.

«Για πολλές δεκαετίες οι ΗΠΑ είχαν το μονοπώλιο ή σχεδόν το μονοπώλιο στις προσβολές ακριβείας – όχι μόνο στα όπλα ακριβείας αλλά και σε όλες τις δυνατότητες και δεξιότητες που απαιτούνται για να υλοποιηθούν», είπε ο Mahnken.

«Καθώς οι δυνατότητες αυτές και τα μέσα έχουν διαχυθεί (και πάλι δεν εννοώ μόνο τα όπλα αλλά και τους αισθητήρες και τη δυνατότητα ελέγχου και διοίκησης) πως θα μοιάζει ο πόλεμος και ποιες επιλογές θα είναι διαθέσιμες στις Ηνωμένες Πολιτείες;»

Η πολυστρωματική άμυνα

«Αυτές οι δυνατότητες διαδίδονται», συνέχισε ο Mahnken. «Αυτό που δεν έχουμε δει μέχρι τώρα αλλά θα το δούμε -δυστυχώς είμαι σίγουρος γι΄ αυτό- είναι μία σύγκρουση ανάμεσα σε δύο πλευρές που είναι εξοπλισμένες με συστήματα προσβολών ακριβείας».

Αυτό είναι το σημείο που η αναλογία με τον Α΄ Π.Π. έρχεται στο φως. Οι μεγάλες δυνάμεις του 1914 είχαν εμπειρία στη χρήση πολυβόλων, πυροβολικού μεγάλης ακτίνας και αεροσκαφών. Αλλά τα είχαν χρησιμοποιήσει κυρίως σε αποικιακούς πολέμους απέναντι σε ιθαγενείς και πολιτοφύλακες που δεν είχαν τα μέσα για να απαντήσουν ανάλογα. Εξαίρεση αποτελούσε η Ρωσία και η Ιαπωνία, όμως τα διδάγματα που είχαν προκύψει από τον μεταξύ τους πόλεμο το 1904-1905 είχαν σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί. Έτσι οι μεγάλες δυνάμεις δεν είχαν εμπειρία χρήσης των τεχνικών μέσων που κατείχαν σε μεταξύ τους αγώνα.

Το 1914 το αποτέλεσμα ήταν ο πόλεμος χαρακωμάτων. Σήμερα είναι η απαγόρευση/άρνηση περιοχής (Α2/ΑD), ένας αδέξιος όρος που περιγράφει μία πολυστρωματική άμυνα σχεδιασμένη να κρατήσει μακριά τις αμερικανικές δυνάμεις. Αντί για αγκαθωτό συρματόπλεγμα και πολυβόλα φανταστείτε πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς (εναντίον πλοίων, αεροσκαφών και στόχων στο έδαφος) υποστηριζόμενους από προηγμένα αεροσκάφη, υποβρύχια, πυροβολικό και αόρατα όπλα όπως η ηλεκτρονική παρείσφρηση και παρεμβολή.

O Robert Work.

«Έτσι», είπε πρόσφατα ο Υφυπουργός Work, «ο στρατός μας στο μέλλον θα πρέπει να πολεμήσει σε ένα πεδίο που όχι μόνο θα σαρώνεται από τα πυρομαχικά ακριβείας αλλά και από πολύ επίμονες και αποτελεσματικές ηλεκτρομαγνητικές απειλές και κυβερνο-απειλές». Δεν θα μπορούμε να ανεχτούμε ηλεκτρομαγνητική «φλυαρία» προειδοποίησε ο Work. «Εάν εκπέμψεις πέθανες».

«Στο μελλοντικό πεδίο αν μείνεις στο ίδιο μέρος για περισσότερο από δύο με τρεις ώρες θα πεθάνεις», είπε ο Στρατηγός Miley την ίδια ημέρα στο ετήσιο συνέδριο της AUSA. Η αύξηση της φονικότητας, είπε, θα είναι ανάλογη με αυτήν που σημειώθηκε ανάμεσα στο 1865 (το τέλος του αμερικανικού εμφύλιου πολέμου) και το 1918 (το τέλος του Α΄ Π.Π.).

«Σκεφτείτε τη διαφορά ανάμεσα στο λειόκανο μουσκέτο και στο τυφέκιο ή ανάμεσα στο τυφέκιο και στο πολυβόλο», είπε ο Miley. «Αυτής της κλίμακας είναι η αλλαγή που συντελείτε τώρα».

Αντίθετα με τους Ευρωπαίους πριν το 1914 το Πεντάγωνο σήμερα εργάζεται για να αποτρέψει ένα μελλοντικό τέλμα. Ο Αρχηγός Ναυτικών Επιχειρήσεων Ναύαρχος John Richardson έχει προσπαθήσει να απαγορεύσει τον όρο «απαγόρευση/άρνηση περιοχής» γιατί υπονοεί μία ζώνη θανάτου για τις αμερικανικές δυνάμεις. Ο ίδιος πιστεύει ότι αυτές θα μπορούν να εισέλθουν και σε αυτόν τον χώρο.

«Οι αντίπαλοι μας πιστεύουν ότι μπορούν να μας κρατήσουν έξω; Είμαι εδώ για να σας πω ότι κάνουν μεγάλο λάθος», είπε ο Work, επικεφαλής σύνταξης της τρίτης στρατηγικής εξισορρόπησης για τον πόλεμο υψηλής τεχνολογίας και αυτοματοποίησης. «Θα τους χτυπήσουμε πολύ άσχημα, είτε από μακριά είτε από κοντά».

Οι νέες τεχνολογίες της στρατηγικής εξισορρόπησης (Offset Strategy) όπως τα αντι-πυραυλικά λέηζερ και τα βομβαρδιστικά στελθ μεγάλης ακτίνας είναι όπως ήταν η βρετανική απάντηση το 1916 στον πόλεμο των χαρακωμάτων· το άρμα μάχης. Νέες τακτικές, όπως οι υψηλής κινητικότητας μονάδες που οραματίζεται ο Miley, είναι όπως οι τακτικές διείσδυσης των Γερμανών στορμτρούπερς το 1916 στον μοντέρνο κόσμο. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι χρειάστηκαν 23 χρόνια ώστε οι τακτικές των στορμτρούπερς να συνδυαστούν με βελτιωμένα άρματα μάχης και αεροσκάφη και να μπούνε κάτω από τον έλεγχο του ασυρμάτου, ώστε το αδιέξοδο των χαρακωμάτων να σπάσει μια και καλή με τον «πόλεμο αστραπή». Ευτυχώς, θα χρειαστούμε λιγότερα χρόνια και ανθρώπινες ζωές για να διαρρήξουμε τις ζώνες άρνησης/απαγόρευσης περιοχής.

«Η ιστορία της σύλληψης της άρνησης/απαγόρευσης περιοχής πηγαίνει πίσω στις αρχές με μέσα του ΄90», είπε ο Mahnken, όταν αναλυτές από τις ΗΠΑ και από δυνητικά αντίπαλες χώρες μελέτησαν τα αδύνατα σημεία της αμερικανικής πολεμικής μηχανής που είχε κερδίσει τον Πόλεμο του Κόλπου το 1991. Η μεγαλύτερη προσπάθεια μέχρι τώρα καταβλήθηκε για να πειστούν οι άνθρωποι ότι η άρνηση/απαγόρευση περιοχής είναι η νούμερο ένα απειλή.

«Μεγάλο μέρος της αναλυτικής εργασίας στο πρόσφατο παρελθόν αφορούσε την κατανόηση της άρνησης/απαγόρευσης περιοχής», είπε ο Mahnken. «ΟΚ, αυτή θα είναι η νέα πραγματικότητα· τώρα, πως επιχειρούμε με τις δυνατότητες άρνησης/απαγόρευσης περιοχής παρούσες;»

«Η τρίτη στρατηγική εξισορρόπησης είναι μέρος αυτού», μου είπε, αλλά υπάρχουν και άλλα ζητήματα. Όπως για παράδειγμα ένα θέμα που περνά απαρατήρητο, η δυνατότητα απλώς να συγκεντρωθούν αρκετά έξυπνα πυρομαχικά για μία σύγκρουση μεγάλης διάρκειας.

Αφίσα του Β΄ Π.Π. που προτρέπει 

στη δημιουργία «κήπων για τη νίκη».

«Κοιτάξτε τη Λιβύη το 2011: Δύο από τους καλύτερα εξοπλισμένους Ευρωπαίους συμμάχους μας σχεδόν εξάντλησαν τα αποθέματα τους σε βόμβες ακριβείας. Απέναντι στη Λιβύη!» αναφώνησε ο Mahnken. «Είναι πολύ εύκολο να φανταστούμε μεγαλύτερης κλίμακας συγκρούσεις όπου οι αντίπαλοι θα εξαντλήσουν τα αποθέματα τους πολύ γρήγορα – όπως είχε συμβεί στο Δυτικό Μέτωπο στο τέλος του 1914».

Το 1914 και οι δύο πλευρές μπήκαν στον πόλεμο βέβαιες για μια γρήγορη νίκη, μόνον που τέσσερα χρόνια μετά βρίσκονταν τελματωμένες σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο που απορροφούσε τους πόρους τους σε τέτοιο βαθμό που αρκετές μεγάλες χώρες κατέρρευσαν. (Η Ρωσία το 1917, η Γερμανία το 1918 και η Αυστρο-ουγγρική Αυτοκρατορία που εξαφανίστηκε). Το 2016 οι ΗΠΑ έχουν, απρόθυμα, συνηθίσει σε πολυετείς εκστρατείες που αφορούν την αντιμετώπιση ανταρτικών και επαναστατικών ομάδων και την προσβολή τους από τον αέρα, αλλά πως θα συγκεντρώσουμε τους ανθρώπους και τους πόρους που απαιτούνται για έναν μεγάλο πόλεμο διαρκείας;

«Εδώ και 25 χρόνια, από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, έχουμε σταματήσει να ασχολούμαστε με την κινητοποίηση των πόρων μας για τον σκοπό της άμυνας», σημείωσε ο Mahnken. «Με τι θα μοιάζει αυτή η κινητοποίηση τον 21^ο αιώνα; Δεν θα φυτεύουμε «κήπους για τη νίκη» (Victory Gardens*)… αλλά θα πρέπει να κινητοποιήσουμε τους κοινωνικούς και βιομηχανικούς μας πόρους με τον έναν ή τον άλλο τρόπο».

«Το περιθώριο υπεροχής, αλλά και το περιθώριο λάθους που απολάμβαναν οι ΗΠΑ συρρικνώνεται» κατέληξε. «Σε αυτή την κατάσταση η ανάγκη για στρατηγική σκέψη γίνεται επιτακτική».

* Στμ: Victory Gardens: Κήποι φρούτων, λαχανικών και χόρτων που φυτεύτηκαν στον Α΄ και Β΄ Π.Π. στις ΗΠΑ, στο ΗΒ, στον Καναδά, στην Αυστραλία και στη Γερμανία. Εκτός από το προφανές όφελος της παραγωγής τροφίμων, θεωρήθηκαν σημαντικό μέρος της ενίσχυσης του ηθικού των πληθυσμών αυτών.