Διδάγματα από την Ουκρανία

Ο ιστότοπος DEFENSE ONE εξέδωσε πρόσφατα ένα κείμενο 23 σελίδων με τίτλο «Lessons from the Russian Front» παρουσιάζοντας διδάγματα που έχουν αποκομισθεί από τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία. Παρακάτω θα παρουσιαστεί το κεφάλαιο εκείνο του κειμένου που έγραψε ο Patrick Tucker και αναφέρεται σε απόψεις που αναπτύσσουν πάνω στο θέμα οι H. R. McMaster και Philip Karber.

Ο Αντιστράτηγος H. R. McMaster ως διοικητής του Κέντρου Ενσωμάτωσης Δυνατοτήτων του Στρατού (ACIC) εργάζονταν πάνω σε ένα σχέδιο με τίτλο «The Russian New Generation Warfare», μία ανάλυση για το πώς η Ρωσία επανεφηύρε τον χερσαίο πόλεμο στις λάσπες της ανατολικής Ουκρανίας. Σε μια ομιλία του στο Κέντρο Διεθνών και Στρατηγικών Μελετών (CSIS) στην Ουάσινγκτον ο McMaster είπε ότι η διετής σύγκρουση αποκάλυψε ότι οι Ρώσοι υπερέχουν σε πυροβολικό, οχήματα μάχης και τακτική χρήση των ΜΕΑ (Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών). Είπε ακόμη ότι αν οι αμερικανικές δυνάμεις αντιμετώπιζαν τις ρωσικές στην ξηρά τότε θα τις περίμενε ένα πολύ απότομο ξύπνημα.

«Ξοδεύουμε πολύ χρόνο συζητώντας για το πώς θα νικήσουμε στην ανταλλαγή πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς», είπε ο McMaster. Αλλά οι πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς φτάνουν μέχρι την εξώπορτα. Το ερώτημα είναι τι κάνεις όταν φτάσεις εκεί.

«Κοιτάξτε στα εχθρικά αντίμετρα», είπε, επισημαίνοντας τη χρήση από την πλευρά της Ρωσίας ημι-επαγγελματικών δυνάμεων που είναι ικανές να «διασπαρούν, να αποκρυβούν, να αναμιχθούν με τον πληθυσμό και να διαταράξουν τις δυνατότητες μας για πλήγματα ακριβείας και δικτυακές επιθέσεις». Όλα αυτά σημαίνουν ότι «κατά πάσα πιθανότητα δεν θα αποφύγεις την εγγύς μάχη. Και η κυριαρχία στην εγγύς μάχη είναι ένας τομέας που έχουμε παραμελήσει γιατί την θεωρούσαμε δεδομένη».

Οπότε, πως αποκαθίσταται η κυριαρχία; Η συνταγή που αναδύεται από τα πεδία των μαχών στην Ουκρανία, ισχυρίζεται ο McMaster, είναι περισσότερο και καλύτερο πυροβολικό, μία μίξη παλιού και καινούριου.

Δια-Χωρικά Πυρά

«Μειονεκτούμε σε βεληνεκές σε πολλά από τα συστήματα τους και αυτοί χρησιμοποιούν βελτιωμένα συμβατικά πυρομαχικά, από τα οποία εμείς απομακρυνόμαστε. Στα συστήματα που έχουμε θα υπάρξει μείωση της φονικότητας σε ποσοστό 40 – 60%», είπε. «Θυμηθείτε ότι ήδη έχουμε λιγότερα συστήματα πυροβολικού. Και αυτά τα λιγότερα συστήματα θα είναι λιγότερο αποτελεσματικά σε σχέση με τα εχθρικά. Οπότε πρέπει να κάνουμε κάτι γι΄ αυτό τώρα».

Για να το θεραπεύσει αυτό ο McMaster είχε στρέψει την προσοχή του σε μια νέα περιοχή που αποκαλείται «δια-χωρικά πυρά», η οποία θα επιτρέψει στις χερσαίες μονάδες να προσβάλλουν μία μεγαλύτερη ποικιλία στόχων. «Όταν μία μονάδα παροχής πυρών του στρατού καταφθάνει κάπου θα πρέπει να μπορεί να εκτελεί πυρά εδάφους-αέρος, εδάφους-εδάφους, εδάφους-επιφανείας. Αυτό αναπτύσσουμε τώρα και οι προοπτικές είναι υποσχόμενες», είπε.

O Philip Karber στην Ουκρανία.

Αν και το σύνολο της αναφοράς δεν έχει δημοσιοποιηθεί «μεγάλο μέρος αυτής είναι διαθέσιμο» είπε ο McMaster «στην εργασία που έχει κάνει ο Phil Karber για παράδειγμα». Ο Karber είναι πρόεδρος του Ιδρύματος Ποτόμακ και πήγε ο ίδιος στην Ουκρανία για να κάνει έρευνα επί του πεδίου. Γύρισε στις ΗΠΑ με το συμπέρασμα ότι το αμερικανικό πυροβολικό επικέντρωσε την προσοχή του στα πυρομαχικά ακριβείας σε βάρος των μαζικών πυρών. Τον Οκτώβριο που μας πέρασε είπε σε μία συγκέντρωση ότι σε σχέση με τη δεκαετία του ΄80 ο αμερικανικός στρατός έχει απολέσει την ποιοτική του υπεροχή απομακρύνοντας τα πυρομαχικά διασποράς.

Τα πυρομαχικά έχουν προοδεύσει πολύ από τότε. Ένα από τα πιο τρομακτικά όπλα που οι Ρώσοι χρησιμοποιούν στο πεδίο της μάχης είναι οι θερμοβαρικές κεφαλές που αποτελούνται σχεδόν εξολοκλήρου από καύσιμο και καίγονται ποιο αργά και με μεγαλύτερη ένταση από τους άλλους τύπους πυρομαχικών.

«Σε τρία λεπτά μία ρωσική επίθεση με πυρά εξαφάνισε δύο μηχανοκίνητα τάγματα συνδυάζοντας πυρομαχικά top-attack και θερμοβαρικές κεφαλές», είπε ο Karber. «Αν δεν έχετε βιώσει ή δεν έχετε δει τα αποτελέσματα των θερμοβαρικών κεφαλών αρχίστε να εξετάζετε το θέμα με προσοχή. Σύντομα μπορεί να φτάσουν κοντά σας». (Στμ: Ο Karber χρησιμοποιεί το λογοπαίγνιο: coming soon to a theater near you.)

Ο Karber επίσης επισημαίνει ότι οι ρωσικές δυνάμεις έκαναν εκτεταμένη και ενσωματωμένη χρήση του Η/Π (ηλεκτρονικού πολέμου), που χρησιμοποιήθηκε για να εντοπιστούν μέσα εκπομπής πυρών, σταθμοί διοικήσεως και να διακοπούν επικοινωνίες. Είπε ότι στον βόρειο τομέα «κάθε ένας τακτικός σταθμός ασυρμάτου που είχαν οι Ουκρανοί εξουδετερώθηκε από τον Η/Π των Ρώσων». Άλλες ενέργειες Η/Π κατέρριψαν το ουκρανικά quadcopters. Ένα άλλο σύστημα χρησιμοποιήθηκε για να επηρεάσει τους ηλεκτρικούς πυροκροτητές των ουκρανικών βλημάτων πυροβολικού «ώστε όταν χτύπησαν δεν εξερράγησαν», είπε.

Ο Karber είπε ακόμη ότι φιλο-ρωσικά στρατεύματα στην περιοχή του Donbas χρησιμοποιούν ένα φορητό ραντάρ και ένα νέο φορητό Α/Α σύστημα που «ήταν ενσωματωμένο στο δίκτυο και δεν μπορεί να ξεγελαστεί από αντίμετρα» ή φωτοβολίδες.

Χερσαία Οχήματα και Προστασία

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο με τις ρουκέτες και τα βλήματα, είχε πει ο McMaster. Ακόμη, τα αμερικανικά οχήματα μάχης έχουν χάσει την υπεροχή τους.

«Το Bradley είναι σπουδαίο», είπε, αλλά «αυτό που βλέπουμε είναι ότι οι εχθροί μας μας έχουν φτάσει. Επένδυσαν στα οχήματα μάχης. Επένδυσαν σε προηγμένα μέσα προστασίας και συστήματα ενεργητικής προστασίας. Πρέπει να ξαναπεράσουμε μπροστά στην ανάπτυξη των οχημάτων μάχης».

Εάν ο πόλεμος στην ανατολική Ουκρανία υπήρξε μία πραγματική δοκιμασία το ρωσικό άρμα μάχης Τ-90 πέρασε με άριστα. Το Τ-90 είχε δει πολεμική δράση στο Dagestan και στη Συρία αλλά η παρουσία του ήταν αποφασιστική στην Ουκρανία. Ο Karber είπε ότι οι Ουκρανοί «δεν κατάφεραν να καταστρέψουν ούτε ένα Τ-90. Έχουν τα καινούρια γαλλικά οπτικά πάνω τους. Οι Ρώσοι τα σχεδίασαν για να πλεονεκτούν σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, ομίχλης και στις χειμερινές συνθήκες».

Τι κάνει το Τ-90 τόσο ανθεκτικό; Για αρχή η ενεργή θωράκιση. Όταν βάλλεται ένας πύραυλος προς το άρμα τα εκρηκτικά πλακίδια αντιδρούν και ο πύραυλος δεν μπορεί να διαπεράσει το σκάφος.

Ο Jeff Singleton.

Αλλά αυτό είναι μόνο όταν ο πύραυλος πλησιάσει αρκετά. Το τελευταίο στοιχείο στην άμυνα του οχήματος είναι το σύστημα ενεργού προστασίας που σταματά αυτόματα όλα τα εισερχόμενα βλήματα, είτε παρεμβάλλοντας τα είτε καταρρίπτοντας τα. «Μπορεί να χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά για να παραπλανήσει ένα εισερχόμενο βλήμα ή να χρησιμοποιεί κάποια μάζα (σφαιρίδια, ρουκέτες) για να καταστρέψει ένα εισερχόμενο βλήμα πριν αυτό φτάσει πολύ κοντά», είπε στο Defense One ο διευθυντής βασικής έρευνας του στρατού Jeff Singleton.

Το Τ-90 χρησιμοποιεί το σύστημα αντιμέτρων Shtora-1. «Έχω μιλήσει με Ουκρανούς πυροβολητές», λέει ο Karber. «Λένε: είχα το Α-Τ μου ακριβώς πάνω του, έφτασε σε αυτό και μετά εξαιτίας αυτής της αόρατης ασπίδας ο Α-Τ πύραυλος μου πήγε στον ουρανό». 

Το Πεντάγωνο είναι πολύ πίσω από άλλους στρατούς σε αυτόν τον τομέα. Οι Ισραηλινοί ανακήρυξαν το σύστημα ενεργής προστασίας Trophy επιχειρησιακό το 2009, το ενσωμάτωσαν σε άρματα μάχης το 2010 και από τότε το χρησιμοποιούν για να προστατέψουν τα άρματα τους από τις ρουκέτες της Hamas.

Ο Singleton είπε ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν να εγκαταστήσουν στο Abrams το Trophy που χρησιμοποιεί κινούμενα σώματα όπως τα σκάγια των κυνηγετικών όπλων για να καταρρίψει τα εισερχόμενα βλήματα χωρίς να βλάψει τα στρατεύματα που βρίσκονται κοντά.

Ο στρατός ακόμη πειραματίζεται με το ισραηλινό σύστημα ενεργής προστασίας Iron Curtain για το Stryker, το οποίο λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο, και ένα ακόμη σύστημα για το Bradley που μένει να κατονομαστεί. Η Raytheon έχει ένα σύστημα που αποκαλείται Quick Kill το οποίο χρησιμοποιεί ένα scanned array ραντάρ και ένα μικρό βλήμα για να καταρρίπτει τα εισερχόμενα βλήματα.

Άμυνα απέναντι στα ΜΕΑ

Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πολέμου στην ανατολική Ουκρανία είναι η χρήση ΜΕΑ και από τις δύο πλευρές, όχι για να στοχοποιήσουν υψηλής σημασίας τρομοκράτες αλλά για να κατευθύνουν πυρά όπως έκαναν τα πρώτα πολεμικά αεροπλάνα στον Α΄ Π.Π.

Το παρελθόν έχει ένα περίεργο τρόπο να επανεφευρίσκει τον εαυτό του, λέει ο McMaster.

«Ποτέ, σε όλη μου την καριέρα, δεν χρειάστηκε να κοιτάξω ψηλά και να αναρωτηθώ: είναι φίλιο ή εχθρικό; εξαιτίας της αμερικανικής αεροπορίας. Θα πρέπει όμως να το κάνουμε αυτό τώρα», είπε ο McMaster. «Η αεροπορία μας μας έδωσε μία χωρίς προηγούμενο περίοδο υπεροχής που άλλαξε τη δυναμική της χερσαίας μάχης. Τώρα πλέον δεν μπορούμε να βασιστούμε σε αυτό».

Οι φιλο-ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν μέχρι και 16 τύπους ΜΕΑ για στοχοποίηση.

Οι ρωσικές δυνάμεις είναι γνωστό ότι έχουν «ένα σύστημα ΠΕΠ με βεληνεκές 90 χλμ., βλήμα του οποίου μπορεί να μεταφέρει στην περιοχή ενδιαφέροντος ένα ΜΕΑ, το οποίο στη συνέχεια μπορεί να αναζητήσει και να προσβάλλει έναν κινούμενο στόχο» είπε ο Karber, αν και δεν ήταν σίγουρος εάν αυτό είχε χρησιμοποιηθεί στην Ουκρανία.

Οι εκτιμήσεις του Karber δεν υπήρξαν πάντα ακριβείς όπως επεσήμανε ο Jeffrey Lewis στο Foreign Policy. Παλιότερα είχε φουσκώσει τα κινεζικά πυρηνικά όπλα από 300 (σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένες εκτιμήσεις) σε 3.000 τα οποία υποτίθεται ότι είχαν καταχωνιαστεί σε μυστηριώδη τούνελ, ένας ισχυρισμός που πολύ γρήγορα ξεσκεπάστηκε. Το 2014 ο Karber βοήθησε να φτάσουν στον γερουσιαστή James Inhofe της επιτροπής για τις ένοπλες δυνάμεις «πρόσφατες» φωτογραφίες που απεικόνιζαν τις ρωσικές δυνάμεις μέσα στην Ουκρανία. Αποδείχθηκε ότι οι φωτογραφίες ήταν από το 2008.

«Καθώς έτρεχα να φτάσω στο αεροδρόμιο και προσπαθώντας να ανταποκριθώ σε ένα αίτημα της τελευταίας στιγμής», εξηγούσε ο Karber, «έκανα το λάθος να πιστέψω ότι μιλούσαμε για τις ίδιες φωτογραφίες και δεν συνειδητοποίησα ότι οι τρεις φωτογραφίες των ρωσικών τεθωρακισμένων θεωρήθηκαν ως μέρος του πακέτου».

Δεν υπάρχει τέλεια τεχνολογική λύση

Όλες αυτές οι τεχνολογίες μπορούν να διαμορφώσουν το μελλοντικό πεδίο της μάχης αλλά καμία δεν περιέχει την απόλυτη λύση ούτε, κατά την άποψη του McMaster, υποβαθμίζουν τη σημασία του ανθρώπινου παράγοντα στην απόκτηση ή στη διατήρηση μιας περιοχής και στη διαμόρφωση των καταστάσεων στο έδαφος ώστε να εξυπηρετηθούν οι σκοποί της αποστολής. Όπως δείχνει η παρούσα διαμάχη για την εξουσιοδότηση της χρήσης βίας στο Ιράκ η εμπλοκή μεγάλου αριθμού αμερικανικών στρατευμάτων στη σύγκρουση έχει φέρει σε αδιέξοδο και τα δύο κόμματα. Αντί για την πολιτική θέληση να σταλούν στρατεύματα στη μάχη, πολύ-φυλετικές, πολύ-εθνικές δυνάμεις θα βρεθούν μπροστά όπως γίνεται τώρα στο Ιράκ και στη Συρία. «Αυτό που είναι αναγκαίο τώρα είναι πολιτική διευθέτηση» είπε ο McMaster. «Η πιο σημαντική ενέργεια θα είναι να διευθετηθούν καταπαύσεις του πυρός και πολιτικές συνεννοήσεις».

Μερικές φορές οι πολιτικές διευθετήσεις συμβαίνουν μπροστά από το στόμιο του πυροβόλου ενός άρματος.

Σχετικές αναρτήσεις

Η Μάχη του Debal’tseve

Τακτικές στον Ρωσο-Ουκρανικό Πόλεμο

Η Ενσωμάτωση Μη-Επανδρωμένων Αεροπορικών Συστημάτων στο Ρωσικό Πυροβολικό