Τα Μη Επανδρωμένα Μέσα δεν Οδηγούν σε Μικρότερες Χερσαίες Δυνάμεις

 

Ο αμερικανικός, και άλλοι δυτικοί στρατοί, αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα εξεύρεσης προσωπικού. Τα μη επανδρωμένα μέσα εμφανίζονται ως μία πολλά υποσχόμενη λύση. Είναι όμως έτσι; Ο Jack Watling στο War On The Rocks υποστηρίζει ότι η νέα τεχνολογία οδηγεί μάλλον σε ανακατανομή παρά σε μείωση του αναγκαίου προσωπικού. 

Τον Ιούνιο του 2022 συνόδευα μία ουκρανική μονάδα αναγνώρισης, που επιχειρούσε να στείλει ένα Μη Επανδρωμένο Αεροπορικό Σύστημα (ΜΕΑΣ) με κάμερα στις ρωσικές θέσεις. Αν και το ΜΕΑΣ ήταν αυτόνομο, ο έλεγχος του δεν γινόταν με το πάτημα ενός κουμπιού, από κάποιον απομακρυσμένο σταθμό διοίκησης. 

Αντιθέτως, οχτώ άτομα προσωπικό με οχήματα έπρεπε να φτάσουν μέχρι την ουδέτερη ζώνη, να αναπτύξουν τον εξοπλισμό επικοινωνίας και να παραμείνουν στη θέση τους για πολλές ώρες. Θυμήθηκα τα παραπάνω εξαιτίας της αντίθεσης που υπάρχει ανάμεσα στον τρόπο με τον οποίο εμφανίζονται οι επιχειρήσεις των ΜΕΑΣ στις παρουσιάσεις που γίνονται στο Πεντάγωνο και σε αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην Ουκρανία.

Στις στρατιωτικές ηγεσίες σήμερα είναι δημοφιλής η αντίληψη ότι λόγω της εισαγωγής μη επανδρωμένων συστημάτων η απαίτηση για συγκέντρωση μάζας στρατευμάτων μειώνεται, οπότε μετριάζεται και το πρόβλημα εξεύρεσης προσωπικού, που απασχολεί τις ένοπλες δυνάμεις των Δυτικών χωρών.

Το πρόβλημα με αυτό το επιχείρημα είναι ότι, σε ότι αφορά τουλάχιστον στον στρατό ξηράς, δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να το επιβεβαιώνει. Όπως έχω δει στην Ουκρανία, και σε άλλα θέατρα επιχειρήσεων, η εισαγωγή μη επανδρωμένων συστημάτων τείνει να αυξήσει τόσο τον αριθμό του προσωπικού που απαιτείται όσο και το πλήθος των δεξιοτήτων που καθίστανται αναγκαίες.

Η επιχείρηση ενός ΜΕΑΣ απαιτεί τον χειριστή, έναν τεχνικό, έναν ειδικό στις επικοινωνίες και ένα τμήμα για να τους προστατεύει ενώ αυτοί κάνουν τη δουλεία τους. Η τεχνολογία μπορεί να είναι προηγμένη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν απαιτούνται άνθρωποι και δεξιότητες. Επιπλέον, οι απαιτήσεις για προσωπικό δεν περιορίζονται σε αυτούς που διεξάγουν εκείνη τη στιγμή την αποστολή στο πεδίο. Για να σχεδιαστεί η πτήση απαιτείται η συμμετοχή ειδικών του Ηλεκτρονικού Πολέμου, που θα εξετάσουν τις εκπομπές στην περιοχή, και αναλυτών εικόνας. Η πραγματικότητα είναι ότι η νέα τεχνολογία μπορεί να μειώνει τον αριθμό των στρατιωτικών που απαιτούνται σε έναν τομέα, αλλά ταυτόχρονα τον αυξάνει κάπου αλλού.    

Ελάχιστα όρια ανθρώπινου δυναμικού που δεν μπορούν να μειωθούν περαιτέρω

Αν και τα μη επανδρωμένα μέσα συχνά αυξάνουν τις δυνατότητες μιας μονάδας, δεν παύει να υπάρχει ένα ελάχιστο όριο στο πόσοι άνθρωποι απαιτούνται για να εκτελεστούν κάποιες βασικές εργασίες. Θεωρήστε μία ομάδα πεζικού που κατέχει ένα μικρό, ρομποτικό, ερπυστριοφόρο όχημα, που φέρει πολυβόλο, αισθητήρες και ένα μικρό ΜΕΑΣ για επιτήρηση. Ας υποθέσουμε ότι το μέγεθος της ομάδας χωρίς τα μη επανδρωμένα μέσα είναι δώδεκα στρατιώτες, που κατανέμονται σε τρία τμήματα (δύο τμήματα «ελιγμού» και ένα υποστηρίξεως). Είναι δεδομένο ότι ακόμη και με την προσθήκη του ρομποτικού οχήματος τα δύο τμήματα «ελιγμού» θα πρέπει να παραμείνουν ως έχουν, γιατί το ρομποτικό όχημα δεν μπορεί να επιτεθεί σε χαρακώματα, να ανέβει σε ένα κτήριο ή να φυλάξει αιχμαλώτους.

Το τρίτο τμήμα, το οποίο ενεργεί ως βάση πυρός της ομάδας, θα μπορούσε να αξιοποιήσει τα μη επανδρωμένα μέσα. Σε δοκιμές έχει επιδειχθεί ότι το χερσαίο ρομποτικό όχημα μπορεί να παράσχει πυρά καθηλώσεως με μεγαλύτερη ακρίβεια, ταχύτητα και αποτελεσματικότητα από έναν ανθρώπινο πολυβολητή. Όμως, δεν μπορεί να αφεθεί να το κάνει αυτό μόνο του. Τα ρομποτικά συστήματα μειονεκτούν όταν πρέπει να κρίνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνει χώρα μία ενέργεια, και χωρίς έναν άνθρωπο να παρακολουθεί πολλά ανόητα πράγματα μπορούν να συμβούν, όπως έχω παρατηρήσει ο ίδιος. Για παράδειγμα ρομποτικό όχημα συνέχιζε να βάλλει κατά στόχων που είχαν ήδη καταστραφεί ή είχε ακινητοποιηθεί μπροστά στην πύλη ενός αγροκτήματος.

Το πρόβλημα που δημιουργείται είναι ότι άπαξ και χρειάζεται ένας στρατιώτης να παραμείνει με το ρομποτικό όχημα αυτομάτως δημιουργείται η ανάγκη και για έναν δεύτερο, επειδή δεν είναι καλή ιδέα να αφεθεί ένας στρατιώτης μόνος του στο πεδίο της μάχης. Αν τραυματιστεί θα χρειαστεί κάποιον να τον βοηθήσει, και σε κάθε περίπτωση η απομόνωση μπορεί να επιδράσει στο ηθικό του και στις αποφάσεις που θα πάρει.

Ύστερα, υπάρχει και το ζήτημα με τα ΜΕΑΣ, τα οποία έχουν καταστεί κρίσιμα σε όλες τις τακτικές ενέργειες, όπως έχω διαπιστώσει ο ίδιος στις επισκέψεις μου στην Ουκρανία. Άλλα, ο χειριστής του χάνει κάθε αίσθηση του τι συμβαίνει γύρω του, οπότε αυτός δεν μπορεί να βρίσκεται με τα δύο τμήματα ελιγμού της ομάδας ούτε και να ενεργεί μόνος του, ενώ ο εχθρός θα είναι κοντά. Έτσι, η ομάδα με το ρομποτικό όχημα και το ΜΕΑΣ είναι πιο θανατηφόρα από την ομάδα που δεν τα έχει, αλλά δεν είναι κατ΄ ανάγκη μικρότερη.

Η ανάγκη για συντήρηση - υποστήριξη έχει σημασία

Η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μπορεί να είναι αποτελεσματικότερη, εάν οι νέες τεχνολογίες χρησιμοποιηθούν συγκεντρωτικά αντί να διασπαρούν στις ομάδες. Για παράδειγμα, είναι εντελώς εφικτό δύο στρατιωτικοί να επιβλέπουν τις εμπλοκές ρομποτικών οχημάτων φορέων αντιαρματικών πυραύλων (Α-Τ Κ/Β), που αντιστοιχούν σε μια κλασική αντιαρματική διμοιρία, ή να διευθύνουν τις εμπλοκές μιας διμοιρίας ρομποτικών οχημάτων με πολυβόλα. Εάν τα παραπάνω μέσα συγκεντρώνονταν στο πλαίσιο ενός λόχου υποστηρίξεως τάγματος φαίνεται ότι θα χρειαζόταν λιγότερο προσωπικό για να υπηρετηθούν, απ΄ ότι αν ήταν διεσπαρμένα στις ομάδες. Το τελικό αποτέλεσμα όμως είναι ότι το αναγκαίο προσωπικό δεν μειώνεται, αλλά μετακινείται στο λόχο υποστηρίξεως.

Ενώ δύο στρατιωτικοί μπορεί επαρκούν για να επιβλέπουν έναν αριθμό ρομποτικών οχημάτων που φέρουν Α-Τ Κ/Β, θα πρέπει να σχηματιστούν βάρδιες ώστε αυτό να λειτουργεί όλο το 24ώρο και αυτό απαιτεί ανθρώπους. Η μεγαλύτερη απαίτηση για προσωπικό, όμως, έρχεται από την ανάγκη συντήρησης των ρομποτικών μέσων. Μία παραδοσιακή διμοιρία πολυβόλων ενός τάγματος πεζικού φέρει μερικά απλά εργαλεία για τη συντήρηση τους και τη θεραπεία των εμπλοκών, συνεπικουρούμενη από τον οπλουργό του τάγματος και τα εργαλεία του.

Η συντήρηση μιας ρομποτικής διμοιρίας πολυβόλων θα περιλαμβάνει τη συντήρηση των οχημάτων, των αισθητήρων, των όπλων, του λογισμικού και των μέσων επικοινωνίας, που καθιστούν τη διμοιρία λειτουργική. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει και η δυνατότητα περισυλλογής ενός ρομποτικού οχήματος που θα έχει ακινητοποιηθεί.

Μπορώ να θυμηθώ πολύ χαρακτηριστικά περιστάσεις κατά τη διάρκεια δοκιμών στο πεδίο του Salisbury και στις ΗΠΑ, όπου αυτόνομα οχήματα κατευθύνθηκαν, με δικές τους αποφάσεις, σε ακατάλληλο έδαφος και ακινητοποιήθηκαν. Το όχημα περισυλλογής τους χρειάζεται κι αυτό χειριστές και τη δική του συντήρηση. Ακόμη, δεν θα ήταν λογικό να υποθέσουμε ότι ο τεχνίτης του οχήματος που επισκευάσει το σύστημα μετάδοσης θα έχει και τις γνώσεις να χειρίζεται το λογισμικό του συστήματος. Έτσι, δεν υπάρχει μόνο ανάγκη για τον επιπλέον αριθμό προσωπικού, αλλά και για μια διευρυμένη ποικιλία δεξιοτήτων, ορισμένες από τις οποίες είναι σε υψηλή ζήτηση στην ιδιωτική οικονομία.

Ένα άλλο ζήτημα που σπάνια τυγχάνει προσοχής, όταν προκύπτει το θέμα των ικανοτήτων του προσωπικού που χειρίζεται τα ρομποτικά συστήματα, είναι ότι οι καινούριες πλατφόρμες φέρνουν νέες δυνατότητες, που όμως απαιτούν ανθρώπους για να τις εκμεταλλευτούν. Ένα καλό παράδειγμα είναι τα Predator και Reaper. Αρχικά φάνηκε ότι θα μείωναν το αναγκαίο προσωπικό. Απαιτούνταν δύο άτομα για το πλήρωμα –ο πιλότος και ο χειριστής φορτίου- και τρία ή τέσσερα πληρώματα, ανάλογα με τη διάρκεια της αποστολής, το οποίο ήταν μία βελτίωση σε σχέση με τα επανδρωμένα αεροσκάφη που θα χρειάζονταν για τη συνεχή κάλυψη της ίδιας περιοχής και το προσωπικό και τα μέσα διάσωσης που θα έπρεπε να είναι σε ετοιμότητα.

Αλλά μετά διαπιστώθηκε ότι ενώ το πλήρωμα παρατηρούσε κάποιο συγκεκριμένο σημείο, το σύστημα αισθητήρων του ΜΕΑ συγκέντρωνε εικόνες από μία πολύ μεγαλύτερη περιοχή και συνέλεγε και άλλες πληροφορίες, όπως δεδομένα για τις Η/Μ εκπομπές. Για να γίνει δυνατή η εκμετάλλευση όλων αυτών των πληροφοριών είναι απαραίτητος ένας μεγάλος αριθμός αναλυτών και τεχνικών. Έτσι, τη δεκαετία του 2010 ο αριθμός των ανθρώπων που εμπλέκονταν σε μία (1) αποστολή Reaper μπορούσε να φτάνει τους εκατόν πενήντα (150). Από τότε ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί, λόγω του αυτοματισμού στην ανάλυση, αλλά παραμένει πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που εμπλέκονταν σε μία πτήση επανδρωμένου αναγνωριστικού αεροσκάφους.

Το τελικό πρόβλημα με την ιδέα ότι ο αυτοματισμός και η τεχνολογία θα οδηγήσει σε μείωση του προσωπικού είναι ότι αυτές οι απόψεις όταν διατυπώνονται σπάνια λαμβάνουν υπόψη την ύπαρξη ενός εχθρού ο οποίος θα προσπαθεί να εξουδετερώσει αυτές τις δυνατότητες. Για παράδειγμα, η δυνατότητα υποστήριξης των τακτικών μονάδων με μαζικές προσβολές ακριβείας από ντρόουνς είναι σημαντική. Όμως, θα είναι αποτελεσματική μόνο εάν υπάρχει η δυνατότητα να προετοιμάζονται οι προσβολές από πλευράς πληροφοριών, ώστε οι προσβολές αυτές να μην εξουδετερωθούν από τον εχθρικό Η/Μ πόλεμο. Αντίστροφα, εάν ο εχθρός έχει τέτοιες δυνατότητες η ανάγκη για εγγύς αεράμυνα και οργανική Η/Μ προστασία σε τακτικούς σχηματισμούς δημιουργεί την ανάγκη για άτομα με ειδικότητες που πριν δεν ήταν αναγκαίοι στο τακτικό συγκρότημα. Το αποτέλεσμα είναι ότι το προσωπικό δεν μειώνεται ως σύνολο, αλλά αλλάζει ο αριθμός των ανθρώπων που αναγκαιούν σε διάφορες ειδικότητες.

Συμπέρασμα

Οι στρατοί –συχνά δικαιολογημένα- βλέπουν πλεονεκτήματα στη νέα τεχνολογία. Υπάρχει επίσης η ελπίδα ότι οι νέες τεχνολογίες θα επιλύσουν σημερινές δυσκολίες. Με άλλα λόγια, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που ενθαρρύνουν μία γνωστική προκατάληψη στους στρατιωτικούς ηγέτες ότι οι πρόκληση της στρατολόγησης προσωπικού μπορεί να παρακαμφθεί τεχνολογικά.

Όμως, όταν φτάνουμε στους ανθρώπους η τεχνολογία είναι μια υπόθεση έντασης εργασίας. Υπάρχει ένα ανελαστικό κάτω όριο των στρατιωτικών που είναι απαραίτητοι για να μπορούν να επιτελεστούν τα αναγκαία έργα στο πεδίο της μάχης. Συχνά, η τεχνολογία μετακινεί ανθρώπους, αλλά δεν τους εξαφανίζει. Είναι εφικτό σήμερα λίγοι άνθρωποι να ενορχηστρώσουν ένα μεγάλο αριθμό αισθητήρων και να αναθέσουν το κατάλληλο όπλο σε κάθε στόχο, όπως σε ένα ενσωματωμένο δίκτυο αεράμυνας, αλλά χρειάζονται πολλοί άνθρωποι για να κρατάνε το δίκτυο ενσωματωμένο. Ίσως πιο σημαντικά, η εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η τεχνολογία συχνά δημιουργεί απαιτήσεις για επιπρόσθετο προσωπικό, για να εκτελεί καθήκοντα που παλιότερα δεν φανταζόταν κανείς.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι ζωτικό οι στρατοί να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της εξεύρεσης προσωπικού αξιολογώντας αυτά που προσφέρουν, για να προσελκύσουν τους ανθρώπους που χρειάζονται. Αυτό είναι πολύ σημαντικό όταν αναζητούνται άνθρωποι με δεξιότητες που είναι περιζήτητες και στον ιδιωτικό τομέα.