Θα Ανοίξουν οι Σιιτικές Πολιτοφυλακές τον «Δρόμο προς τη Θάλασσα» για το Ιράν;

Η απελευθέρωση της Fallujah από δυνάμεις του ιρακινού στρατού και του PMU στις 28 Ιουνίου 2016.

Μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ το σιιτικό στοιχείο αυξάνει διαρκώς τη δύναμη του προσδοκώντας να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στο μέλλον. Ο Seth J. Frantzman σε άρθρο του στον ιστότοπο The National Interest επισημαίνει τις ευκαιρίες που ανοίγονται για το Ιράν στην περιοχή.




Στις 29 Μαΐου το PMU* (Popular Mobilization Units) ή Hashd al-Shaabi έφτασε στα σύνορα Ιράκ – Συρίας. Το PMU είναι μία οργάνωση ομπρέλα που έχει ενσωματώσει σιιτικές παραστρατιωτικές οργανώσεις που ενεργούν στο Ιράκ και λογίζονται ως μέρος των κυβερνητικών δυνάμεων ασφαλείας. Οι σιιτικές οργανώσεις ευρισκόμενες ιππαστί του στρατηγικής σημασίας διαδρόμου που απλώνεται από τη Μοσούλη μέχρι τη Βαγδάτη μπορούν να καθορίσουν τους μελλοντικούς πολεμικούς στόχους του Ιράκ εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) στο νότο και την πολιτική του απέναντι στους Κούρδους στο βορρά. Για τους Αμερικανούς αξιωματούχους που ηγούνται της Συμμαχίας εναντίον του ΙΚ ο ρόλος του PMU και της ιρανικής επιρροής που προβάλλεται μέσω αυτού αποτελούν κρίσιμες ανησυχίες για το μέλλον του Ιράκ, της Συρίας και της περιοχής. Οι επόμενες κινήσεις των σιιτικών παραστρατιωτικών οργανώσεων έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τη συνεργασία των ΗΠΑ με τους Σύριους αντιφρονούντες κοντά στην Ιορδανία και με τους Κούρδους στη ΒΑ Συρία.

Το PMU έχει παίξει κρίσιμο ρόλο στον πόλεμο από τον Ιούνιο του 2014 όταν ο Αγιατολάχ Ali al-Sistani εξέδωσε φετφά που καλούσε όλους τους σιίτες του Ιράκ να πάρουν τα όπλα και να πολεμήσουν το ΙΚ. Οι σιιτικές παραστρατιωτικές οργανώσεις ελέγχουν μεγάλες εκτάσεις των περιοχών που απελευθερώθηκαν από το ΙΚ. Στις αρχές Απριλίου όταν επισκέφθηκα τελευταία φορά τη Μοσούλη οι οδοί που οδηγούσαν στο μέτωπο ήταν γεμάτοι με σημεία ελέγχου από διάφορες πολιτοφυλακές του PMU. Σιιτικές θρησκευτικές σημαίες και φωτογραφίες του ηγέτη του Ιράν Ali Khamenei διακοσμούσαν τα οχήματα του PMU.

Η ιρακινή κυβέρνηση έχει προσπαθήσει να κρατήσει τις σιιτικές οργανώσεις έξω από τη μάχη της Μοσούλης προτιμώντας τη συνεργασία με την ηγούμενη από τους Αμερικανούς Συμμαχία, η οποία επίσημα δεν συνεργάζεται με το PMU. Όμως στις σιιτικές οργανώσεις παραχωρήθηκε ελευθερία ενεργείας δυτικά της Μοσούλης. Αυτές κύκλωσαν την Tal Afar, μία στρατηγικής σημασίας πόλη που κατέχονταν από το ΙΚ, και απέκοψαν τις γραμμές ανεφοδιασμού του ΙΚ από τη Συρία. Στα μέσα Μαΐου επιτέθηκαν στη Baaj, μία πόλη όπου σύμφωνα με κάποιες αναφορές κρύβεται ο ηγέτης του ΙΚ Abu Bakr al-Baghdadi. Το PMU υπερκέρασε την πόλη αυτή από τα βόρεια και πέρασε ανάμεσα στο ΙΚ και την κουρδική Peshmerga στο Sinjar και έφτασε στα σύνορα με τη Συρία.

Ο διοικητής της Οργάνωσης Badr, Hadi al-Amiri, ανακοίνωσε την άφιξη της δύναμης του στα σύνορα στο ιρακινό τηλεοπτικό δίκτυο Alsumaria. Ο Al-Amiri, όπως και πολλοί διοικητές του PMU, υπηρέτησαν στον ιρανικό στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ τη δεκαετία του ‘80. Φωτογραφίες που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο δείχνουν σιίτες παραστρατιωτικούς να γιορτάζουν δίπλα σε πινακίδες που δείχνουν προς την πόλη Homs της Συρίας. Το ιρανικό κανάλι PressTV παρουσίασε την επιτυχία επισημαίνοντας ότι οι σιιτικές πολιτοφυλακές έχουν αποκόψει τη «ζωτική γραμμή ανεφοδιασμού» του ΙΚ από τη Συρία. Ο Qassem Soleimani, αρχηγός της Δύναμης Quds των Ιρανών Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) έχει θεαθεί σε φωτογραφίες που λήφθηκαν κοντά στα σύνορα με τη Συρία.  

Ο νέος διάδρομος που ελέγχει το PMU ενώνει τη Συρία με την Τεχεράνη και ξανασχεδιάζει τον χάρτη του Ιράκ τοποθετώντας τις σιιτικές παραστρατιωτικές οργανώσεις ιππαστί της χώρας. Ενώ ο ιρακινός στρατός και η ομοσπονδιακή αστυνομία έχουν σηκώσει το βάρος των μαχών στη Μοσούλη οι σιίτες παραστρατιωτικοί αναμένουν να κερδίσουν τα περισσότερα. Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Haider al-Abadi πέταξε στη Μοσούλη στις 20 Μαΐου και ανήρτησε στο twitter ότι πήγε να «επιβλέψει τις επιχειρήσεις της απελευθέρωσης και να συναντήσει τους διοικητές των ιρακινών δυνάμεων ασφαλείας και του PMU». Ο Abu Mahdi al-Muhandis ήταν στις φωτογραφίες που ανέβασε ο Abadi στο twitter. Με συμβολικό τρόπο αυτό δείχνει ότι το PMU είναι η δύναμη πίσω από την εξουσία και πίσω από τη δύναμη βρίσκεται η ιρανική επιρροή.

Αυτό δημιουργεί ανησυχίες στην Erbil, πρωτεύουσα της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν (KRG), όπου Κούρδοι αξιωματούχοι εδώ και κάποιο καιρό σχεδιάζουν δημοψήφισμα αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν αντιπαρατεθεί με μία ισχυρή σιιτική δύναμη που έχει άλλα σχέδια για την ανεξαρτησία του Κουρδιστάν. Σύμφωνα με το κουρδικό δίκτυο ενημέρωσης Rudaw ο γενικός διοικητής της Peshmerga έχει προειδοποιήσει το PMU ότι όποιοι εισβάλλουν στη γη του Κουρδιστάν θα χτυπήσουν τα κεφάλια τους στα βουνά της.

Οι Κούρδοι, που απελευθέρωσαν τη Sinjar τον Νοέμβριο του 2015, είναι διαιρεμένοι εξαιτίας της εσωτερικής διαμάχης μεταξύ του ΡΚΚ και της Peshmerga. Η επίθεση του PMU τους αιφνιδίασε. Πολλά από τα χωριά που απελευθέρωσε το PMU κατοικούνταν από Γεζίντι και έγιναν γνωστά από τις ακρότητες που διέπραξε το ΙΚ το 2014. Οι Κούρδοι βλέπουν αυτά τα χωριά ως μέρος της KRG και είχαν διαμάχες γι΄ αυτά και με την κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης πολύ πριν την εμφάνιση του ΙΚ. Με τις σιιτικές πολιτοφυλακές να τα έχουν καταλάβει τα σχέδια της Erbil για περαιτέρω επιχειρήσεις στη Sinjar έχουν ανασταλεί. Από την άλλη πλευρά το PMU ακόμη έχει αποκτήσει νέους γείτονες: μία δύναμη Γεζίντι που συνδέεται με το ΡΚΚ και ελέγχει τμήμα των συνόρων με τη Συρία και τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) στην άλλη πλευρά των συνόρων. Το SDF συνεργάζεται με τις ΗΠΑ και το Πεντάγωνο έχει στείλει υλικό, μέσα και προσωπικό για να πολεμήσει μαζί του για την απελευθέρωση της Raqqa. Αυτό σημαίνει ότι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ που είναι καχύποπτοι με το PMU τώρα συνορεύουν μαζί του.

Το PMU δεν μπορεί να εισέλθει στη Συρία χωρίς να συγκρουστεί με το SDF και δεν μπορεί να κινηθεί βόρεια χωρίς να πολεμήσει με τους Κούρδους. Ο άμεσος στόχος του είναι να κατευθυνθεί στη συνοριακή πόλη Qaim της επαρχίας Anbar. Σε πρόσφατη έκρηξη βόμβας σε αυτοκίνητο στη Βαγδάτη, με ευθύνη του ΙΚ, κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού λέγεται ότι αυτή ήρθε από την Anbar. Καθώς η Μοσούλη πέφτει το PMU επιδιώκει να αποκόψει άλλο ένα πλοκάμι των τζιχαντιστών. Αλλά καθώς το PMU πλησιάζει την Qaim θα έλθει πλησιέστερα σε περιοχές που ελέγχονται από το καθεστώς Άσαντ ή Σύριους αντιφρονούντες που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ.

Αυτό είναι ένα εκρηκτικό μίγμα γιατί οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν στις 18 Μαΐου αεροπορικές επιδρομές εναντίον των συριακών καθεστωτικών δυνάμεων που κατευθύνονταν στην al-Tanf κοντά στα σύνορα με την Ιορδανία και το Ιράκ. Με το PMU να κινείται νότια και το συριακό καθεστώς ανατολικά οι δύο δυνάμεις θα επιδιώξουν να συνδεθούν. Αυτό θα δημιουργήσει τη λεγόμενη «σιιτική ημισέληνο» ή τον ιρανικό «δρόμο προς τη θάλασσα». Ο Fabrice Balanche του Ινστιτούτου Πολιτικής της Ουάσιγκτον για την Εγγύς Ανατολή έχει επιστήσει την προσοχή στην επιδίωξη του Ιράν γι΄ αυτόν τον διάδρομο σε πρόσφατα άρθρα του. Ο Jonathan Spyer, διευθυντής του Κέντρου Rubin για την Έρευνα στις Διεθνείς Σχέσεις του Διεπιστημονικού Κέντρου Herzliya, έγραψε πρόσφατα στη Jerusalem Post ότι αυτό αυξάνει την προοπτική η λιβανέζικη Hezbollah να αποκτήσει χερσαία σύνδεση με το PMU μέσω της Συρίας.

Για τις ΗΠΑ η πρόκληση εδώ είναι ότι το Ιράν γρήγορα καλύπτει το κενό που αφήνει το ΙΚ στο Ιράκ. Μπορεί το SDF και η κουρδική περιοχή στο βορρά να αποτελούν αντίβαρα ο ρόλος του PMU όμως στο Ιράκ είναι ανησυχητικός. Ο κίνδυνος οι σιιτικές παραστρατιωτικές οργανώσεις μπορεί να εξελιχθούν σε κάτι παρόμοιο με τη Hezbollah ή τους Ιρανούς Φρουρούς της Επανάστασης είναι πλέον πραγματικός. Με εκατό χιλιάδες άντρες και δεκάδες οργανώσεις οι σιίτες παραστρατιωτικοί θα καταλήξουν να ελέγχουν τις σουνιτικές περιοχές του Ιράκ που ήταν η καρδιά της εξέγερσης κατά των αμερικανικών δυνάμεων μετά το 2003. Κατηγορίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε αυτές τις περιοχές δεν προμηνύουν ευχάριστα εξελίξεις για το μέλλον. Στρατηγικά, φαίνεται όλο και περισσότερο ότι οι περιοχές αυτές θα λειτουργήσουν ως διάδρομος των ευρύτερων σχεδίων του Ιράν στην περιοχή. Αυτός μπορεί να είναι ένας διάδρομος επιρροής ή μπορεί να είναι ένας φυσικός διάδρομος που θα χρησιμοποιείται για τη μεταφορά όπλων για να υπηρετηθούν τα συμφέροντα του καθεστώτος Άσαντ και να υπονομευτούν οι αμερικανικές πολιτικές στο Ιράκ και στη Συρία.

Η πρόσφατη επίθεση του PMU ξαναχάραξε τον χάρτη του Ιράκ, η επόμενη κίνηση του θα έχει σοβαρές συνέπειες για την περιοχή.

* Στμ: Έχει αποδοθεί και ως PMF

Σχετικές αναρτήσεις

Το PMF και η Hezbollah στο Ιράκ

Οι Δυνάμεις του PMF Πλησιάζουν την Tal Afar

Το Ιρακινό PMF Προσπαθεί να Αποκόψει το Ισλαμικό Κράτος στη Μοσούλη