Η Μάχη της Μοσούλης: Πως οι Ιρακινές Δυνάμεις Νίκησαν το Ισλαμικό Κράτος

Η απώλεια εδαφών από το ΙΚ (μωβ διαγράμμιση) γύρω από τη Μοσούλη μεταξύ Οκτωβρίου 2016 και Ιουλίου 2017.

Το παρακάτω άρθρο γράφτηκε από τους Dan Lamothe, Thomas Gibbons-Neff, Laris Karklis και Tim Meko, αναρτήθηκε στον ιστότοπο της εφημερίδας The Washington Post στις 10 Ιουλίου 2017 και παρουσιάζει ένα χρονικό των επιχειρήσεων για την ανακατάληψη της Μοσούλης..

Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Haider al-Abadi ανακήρυξε την πόλη της Μοσούλης ελεύθερη από το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) την Κυριακή 9/7/2017, μία ημερομηνία σταθμό στην εκστρατεία του ιρακινού στρατού, που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, εναντίον της εξτρεμιστικής αυτής ομάδας. Η εκστρατεία, που κράτησε εννιά μήνες, χαρακτηρίστηκε από άγριες αστικές μάχες, την ανακάλυψη των ακροτήτων του ΙΚ, τη χρήση μικρών drones, τη χρήση οχημάτων αυτοκτονίας τύπου «Mad Max» και άλλες τακτικές που οδηγούσαν τις αμερικανικές και ιρακινές δυνάμεις να προσαρμόζονται καθώς πολεμούσαν.

Αυτή, η κυρίως σουνιτική πόλη, με αρχικό πληθυσμό περισσότερο από δυόμιση εκατομμύρια, ήταν το μεγαλύτερο έπαθλο που κατέκτησε το ΙΚ στη διάρκεια της βίαιης, χαοτικής επίθεσης του στο βόρειο και δυτικό Ιράκ το 2014. Ο ηγέτης του ΙΚ Abu Bakr al-Baghdadi ανακήρυξε το χαλιφάτο από το Μεγάλο Τέμενος του al-Nuri στη Μοσούλη, το οποίο το ΙΚ ανατίναξε στις 22 Ιουνίου 2017 καθώς οι ιρακινές δυνάμεις πλησίαζαν.

Ο αγώνας για την ανακατάληψη της πόλης ήταν ουσιαστικά δύο μάχες: μία για το ανατολικό ήμισυ και μία για το δυτικό, με τις δύο πλευρές να διαχωρίζονται από τον ποταμό Τίγρη.

Η κατάσταση στις 18 Οκτωβρίου 2016.

Οι ιρακινές δυνάμεις και οι κουρδικές δυνάμεις peshmerga άρχισαν την επίθεση τους στο ανατολικό μισό της πόλης στις 17 Οκτωβρίου 2015, επιτιθέμενοι από τα βόρεια, τα ανατολικά και τα νότια ενώ αντιμετώπιζαν ισχυρή αντίσταση. Οι peshmerga ξεκίνησαν από θέσεις που κρατούσαν από πολύ καιρό κοντά στη Μοσούλη και εγκατάστησαν μία περίμετρο κοντά στα προάστια της πόλης. Από εκεί οι ιρακινές δυνάμεις άρχισαν να προωθούνται προς τις ανατολικές παρυφές της πόλης.

Μέχρι τις 1 Νοεμβρίου η ελίτ αντιτρομοκρατική υπηρεσία είχε καταλάβει έναν στρατηγικής σημασίας τηλεοπτικό σταθμό στην ανατολική Μοσούλη και έτσι η Συμμαχία είχε ένα ισχυρό πάτημα στην πόλη. Ήταν η πρώτοι φορά που οι ελίτ ιρακινές δυνάμεις, γνωστές ως CTS (Counter Terrorism Service), διακρίθηκαν στην εκστρατεία, αν και δεν θα ήταν η τελευταία.

Η κατάσταση στις 28 Νοεμβρίου 2016.

Η εκπαιδευμένη από τους Αμερικανούς μονάδα CTS παλιότερα είχε χρησιμοποιηθεί για να κυνηγήσει στόχους της Αλ Κάιντα στην κορύφωση του Ιρακινού Πολέμου. Στα χρόνια μετά την άνοδο του ΙΚ η μονάδα μετεξελίχθηκε σε μία περισσότερο συμβατική δύναμη. Σύμφωνα με πηγές του Πενταγώνου με το τέλος της εκστρατείας της Μοσούλης το 40% των ανδρών της μονάδας είχαν σκοτωθεί ή τραυματιστεί, έχοντας χρησιμοποιηθεί για να εκκαθαρίσουν κάποιες από τις πιο επικίνδυνες συνοικίες της πόλης.

Οι ιρακινές δυνάμεις κατέλαβαν το Πανεπιστήμιο της Μοσούλης τον Ιανουάριο αφαιρώντας από τους ισλαμιστές άλλη μία βάση επιχειρήσεων.

Η κατάσταση στις 9 Ιανουαρίου 2017.

Μέχρι τις 24 Ιανουαρίου οι ιρακινές δυνάμεις κατέλαβαν όλη την ανατολική πλευρά της πόλης ενώ οι κάτοικοι της υπέφεραν από έλλειψη καθαρού νερού και τροφής. Η πιο δύσκολη μάχη, όπως αναμένονταν, ήταν η μάχη για τη δυτική Μοσούλη με τα στενά της δρομάκια και την πυκνοδομημένη Παλιά Πόλη.

Η κατάσταση στις 30 Ιανουαρίου 2017.

Εκεί το ΙΚ ήταν ιδιαίτερα καλά οχυρωμένο και οι ιρακινές δυνάμεις, που είχαν σχεδόν καταστρέψει τις πέντε γέφυρες που χώριζαν την ανατολική από τη δυτική πλευρά αναγκάστηκαν να διαπλεύσουν τον Τίγρη στη φορά του ρεύματος και να βγουν στην απέναντι όχθη από τα νότια. Αξιοποιώντας την εμπειρία του από την άμυνα της ανατολικής Μοσούλης το ΙΚ προετοίμασε πολύπλοκες οχυρώσεις που περιλάμβαναν χαρακώματα πολλά μέτρα βαθιά στην περίμετρο της δυτικής πλευράς για να επιβραδύνει την ιρακινή προώθηση.

Τον Φεβρουάριο άρχισε η επίθεση στη δυτική Μοσούλη. Οι ιρακινές δυνάμεις, με την ομοσπονδιακή αστυνομία μπροστά, εισχώρησαν στο μαλακό υπογάστριο της πόλης καταλαμβάνοντας το από καιρό ανενεργό Διεθνές Αεροδρόμιο της Μοσούλης πριν αναμετρηθούν με το δαχτυλίδι που σχημάτιζαν οι πιο φανατικές δυνάμεις του ΙΚ γύρω από το τέμενος al-Nuri και την Παλιά Πόλη.

Το νότιο μέτωπο σταθεροποιήθηκε και το μεγαλύτερο μέρος αυτού του τμήματος της πόλης μετατράπηκε σε νεκρή ζώνη με συχνές ανταλλαγές πυρών και βόμβες σε αυτοκίνητα. Οι ιρακινές μονάδες στράφηκαν δυτικά και προχώρησαν. Με την κίνηση αυτή εφαρμόστηκε ένας νέος άξονας επίθεσης που επέτρεψε στις ιρακινές αντιτρομοκρατικές δυνάμεις να εισέλθουν σε ορισμένες συνοικίες στο δυτικό μέρος της πόλης.

Αεροπορικές επιθέσεις εναντίον σκοπευτών του ΙΚ. Οι αεροπορικές επιθέσεις αυξάνονται δραματικά μετά τον Φεβρουάριο και τη μεταφορά των επιχειρήσεων στη δυτική πόλη.

Η κατάσταση στις 24 Απριλίου 2017.

Μέχρι τα τέλη Απριλίου ο ιρακινός στρατός ισχυρίστηκε ότι κατέλαβε τη μεγαλύτερη συνοικία της Μοσούλης, την al-Tanek, ενώ προωθούνταν προς την Παλιά Πόλη. Μέχρι τον Μάιο το ΙΚ κατείχε πλέον λιγότερα από πέντε τετραγωνικά μίλια αλλά χιλιάδες πολίτες βρίσκονταν ακόμη ανάμεσα στους αντιμαχόμενους. Αυτό πιθανόν έγινε περισσότερο εμφανές στις 25 Μαΐου όταν το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι Συμμαχική αεροπορική επίθεση είχε ακούσια σκοτώσει περισσότερους από εκατό πολίτες επειδή το όπλο ανατίναξε μία αποθήκη εκρηκτικών του ΙΚ  με αποτέλεσμα να ισοπεδωθεί ένα ολόκληρο κτίριο. Με τη μάχη στη δυτική Μοσούλη οι ισχυρισμοί για απώλειες πολιτών εκτοξεύτηκαν καθώς οι παρατηρητές πάλευαν για να προλαβαίνουν να παρακολουθούν τον όγκο των υπό αμερικανική ηγεσία αεροπορικών επιδρομών και τη συχνή χρήση όλμων και πυροβολικού που πολλές φορές έπεφταν μεταξύ των παγιδευμένων πολιτών.

Ο τελικός θύλακας του ΙΚ που εκκαθαρίστηκε από τις ιρακινές δυνάμεις.

Η κατάσταση στις 29 Μαΐου 2017.

Με τον ιρακινό στρατό και τα αντιτρομοκρατικά στρατεύματα μπροστά ξεκίνησε μία νέα επίθεση στις αρχές Μαΐου που κύκλωσε αποτελεσματική την Παλιά Πόλη και μερικές παρακείμενες συνοικίες. Στις αρχές Ιουνίου οι ιρακινές δυνάμεις συνέκλιναν στην Παλιά Πόλη. Στις 21 Ιουνίου, με τις ιρακινές δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων να πλησιάζουν, Αμερικανοί και Ιρακινοί αξιωματούχοι ανακοίνωσαν ότι το ΙΚ κατέστρεψε το τέμενος al-Nuri ένα ορόσημο που βρίσκονταν στη θέση του για περισσότερα από 700 χρόνια.

Η τρομοκρατική ομάδα επέρριψε την ευθύνη της καταστροφής του τεμένους σε αεροπορική επιδρομή των Συμμάχων αλλά οπτικό υλικό που πάρθηκε από γειτονικές ιρακινές μονάδες προτείνει ότι η καταστροφή έγινε από εκρηκτικά που είχαν τοποθετηθεί στο εσωτερικό του. Στις αρχές Ιουλίου το ΙΚ κατείχε μόνο μερικές εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα κατά μήκος του Τίγρη όπου εκατοντάδες μαχητές και χιλιάδες πολίτες παρέμεναν.

Με τον ιρακινό στρατό και τα αντιτρομοκρατικά στρατεύματα μπροστά ξεκίνησε μία νέα επίθεση στις αρχές Μαΐου που κύκλωσε αποτελεσματική την Παλιά Πόλη και μερικές παρακείμενες συνοικίες. Στις αρχές Ιουνίου οι ιρακινές δυνάμεις συνέκλιναν στην Παλιά Πόλη. Στις 21 Ιουνίου, με τις ιρακινές δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων να πλησιάζουν, Αμερικανοί και Ιρακινοί αξιωματούχοι ανακοίνωσαν ότι το ΙΚ κατέστρεψε το τέμενος al-Nuri ένα ορόσημο που βρίσκονταν στη θέση του για περισσότερα από 700 χρόνια.

Η τρομοκρατική ομάδα επέρριψε την ευθύνη της καταστροφής του τεμένους σε αεροπορική επιδρομή των Συμμάχων αλλά οπτικό υλικό που πάρθηκε από γειτονικές ιρακινές μονάδες προτείνει ότι η καταστροφή έγινε από εκρηκτικά που είχαν τοποθετηθεί στο εσωτερικό του. Στις αρχές Ιουλίου το ΙΚ κατείχε μόνο μερικές εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα κατά μήκος του Τίγρη όπου εκατοντάδες μαχητές και χιλιάδες πολίτες παρέμεναν.

Η ιρακινή αιματηρή επίθεση στη δυτική Μοσούλη ήταν μοναδική για έναν αριθμό από λόγους. Τα ιρακινά στρατεύματα εξαρτιόνταν σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις αεροπορικές επιθέσεις για να μπορούν να προωθούνται μέσα στην πόλη. Οι αεροπορικές προσβολές κράτησαν τις απώλειες των Ιρακινών σε διαχειρίσιμα επίπεδα αλλά κατέστησαν την επίθεση μία αργή διαδικασία. Τα ιρακινά στρατεύματα καταλάμβαναν ένα τετράγωνο τη φορά, συχνά μένοντας μέσα στα τεθωρακισμένα τους οχήματα και ανταλλάσσοντας από εκεί πυρά με τους ισλαμιστές.

Καθώς τα ιρακινά στρατεύματα εμπλέκονταν με τον εχθρό έστελναν πληροφορίες πίσω σε σταθμούς διοικήσεως, υπό αμερικανική ηγεσία, που μετέτρεπαν τις πληροφορίες σε στόχους για τα αεροσκάφη που περιπολούσαν ψηλά. Εάν τα αεροπορικά πλήγματα εξάρθρωναν τους μαχητές του ΙΚ οι Ιρακινοί προχωρούσαν, εάν όχι η μάχη συνεχίζονταν μέχρι την επόμενη αεροπορική επίθεση. Σε αριθμό περιπτώσεων το ΙΚ εκμεταλλεύτηκε αυτή τη μεθοδική προσέγγιση και κινήθηκε υπό την κάλυψη άσχημων καιρικών συνθηκών για να εκτοξεύσει μικρές αντεπιθέσεις. Αν και αυτές οι αντεπιθέσεις ποτέ δεν κατέληξαν σε σοβαρή απώλεια εδαφών έδωσαν στους ισλαμιστές χώρο να αναπνεύσουν καθώς προετοίμαζαν την άμυνα τους.

Εκτίμηση ζημιών στην Παλιά Πόλη.

Η επίθεση επιβραδύνθηκε επιπλέον και από τον αριθμό των αμάχων που ήταν παγιδευμένοι στην πόλη. Κάθε νέα εισχώρηση στις θέσεις που κατείχε το ΙΚ σήμαινε ένα κύμα προσφύγων που επιδίωκε να φύγει μακριά από το μέτωπο. Στην Παλιά Πόλη το πρόβλημα επιδεινώθηκε από την πυκνή δόμηση, τα σοκάκια και τα δρομάκια. Εκεί η μάχη διεξάγονταν σε πολύ μικρή απόσταση καθώς οι αντιμαχόμενοι συχνά πολεμούσαν σε απόσταση ρίψης χειροβομβίδας.

Ο Καναδός Ταξίαρχος D.J. Anderson, ένας από τους ανώτατους αξιωματικούς στην υπό αμερικανική ηγεσία Συμμαχία, προέβλεψε την Πέμπτη (6/7/2017) ότι μετά την πτώση της Μοσούλης οι επιχειρήσεις εναντίον του ΙΚ θα συνεχιστούν σε άλλα μέρη του Ιράκ.

«Η αναπόφευκτη και επικείμενη πτώση της Μοσούλης δεν σημαίνει ότι το ΙΚ ηττήθηκε», είπε σε δημοσιογράφους στο Πεντάγωνο σε τηλεδιάσκεψη από τη Βαγδάτη, αναφέροντας την πόλη της Tal Afar και άλλες περιοχές στη δυτική επαρχία Anbar ως παραδείγματα. «Η σειρά που θα ακολουθηθεί βέβαια είναι υπόθεση της ιρακινής κυβέρνησης».

Σχετικές αναρτήσεις

Οι Μάχες στη Δυτική Μοσούλη