Οι Κούρδοι της Συρίας Προσεγγίζουν τη Ρωσία

Κούρδοι μαχητές του YPG στη Ράκκα, 21/6/2017.

Ο Fehim Taştekin είναι Τούρκος δημοσιογράφος του AL MONITOR. Στο παρακάτω άρθρο σκιαγραφεί τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στη Συρία καθώς οι Κούρδοι προσεγγίζουν τη Ρωσία.

Τα προηγούμενα χρόνια η Τουρκία φοβόταν και προσπαθούσε να αποτρέψει δύο ενδεχόμενα στη Συρία:

• τη συνεργασία των ΗΠΑ με το κουρδικό YPG (Κουρδικές Λαϊκές Μονάδες Προστασίας) στη βόρεια Συρία και
• έναν ρόλο για τους Κούρδους στην ειρηνευτική διαδικασία που θα καταστήσει την παρούσα ντε φάκτο αυτονομία τους μόνιμη.

Παρά τις προσπάθειες της η Τουρκία απέτυχε να εμποδίσει την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια προς το SDF (Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις). Φαίνεται τώρα ότι αποτυγχάνει και στο δεύτερο πεδίο, όπου η Ρωσία είναι ο κυρίαρχος παίχτης. Η Άγκυρα έχει δείξει την επιθυμία της για διάλογο ακόμη και με τη Δαμασκό αλλά η επιδίωξη της να αποτρέψει τους Κούρδους από το να έχουν ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία μέσω της ρωσικής οδού απομακρύνεται όλο και περισσότερο.

Μετά την τηλεφωνική επικοινωνία της 24^ης Νοεμβρίου μεταξύ των Προέδρων Τραμπ και Ερντογάν, ο Τούρκος Υπουργός των Εξωτερικών Τσιαβούσογλου ισχυρίστηκε ότι ο Τραμπ υποσχέθηκε ότι θα σταματούσε να εξοπλίζει το YPG, αλλά τα πράγματα δεν φαίνονται να εξελίσσονται όπως προσπάθησε να τα παρουσιάσει η Άγκυρα. Το αμερικανικό Πεντάγωνο δήλωσε ότι η υποστήριξη του θα συνεχιστεί για όσο θα διαρκέσει ο αγώνας εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Επιπλέον, οι Κούρδοι ισχυρίζονται πως έχουν λάβει διαβεβαιώσεις πως η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στις απελευθερωμένες περιοχές θα συνεχιστεί μέχρις ότου κάποιος πολιτικός συμβιβασμός καταστεί δυνατός στη Συρία. Η πιθανότητα ότι οι ΗΠΑ μπορεί να παραμείνουν ως εγγυήτρια δύναμη σε μια διαδικασία που μπορεί να παρέξει στην ντε φάκτο αυτονομία των Κούρδων της Συρίας νομική υπόσταση έχει συνεγείρει την Άγκυρα.

Η πιο κρίσιμη εξέλιξη όμως λαμβάνει χώρα στις σχέσεις των Κούρδων με τη Ρωσία, οι οποίες αναπτύσσονται παράλληλα με αυτές με τις ΗΠΑ, σε μία στρατηγική που στηρίζεται στην ισορροπία δυνάμεων.

O Nuri Mahmoud.

Στο διάστημα που η Τουρκία ήταν απασχολημένη με το αν η Ρωσία θα έδινε το πράσινο φως σε μία τουρκική στρατιωτική ενέργεια στην Αφρίν, που ελέγχεται από το YPG, μια νέα Κουρδο-ρωσική συνεργασία έπαιρνε μορφή στην Deir ez-Zor. Στην Αφρίν οι Ρώσοι απέφυγαν να προβάλουν τη συνεργασία τους με τους Κούρδους, όμως στην Deir ez-Zor την έχουν διακηρύξει. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, για τη ρωσική πλευρά, αυτή ήταν μία κίνηση που επεδίωκε να εξισορροπήσει την αμερικανική παρουσία κατά μήκος του Ευφράτη και να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού προς όφελος της Δαμασκού.

Στην Deir ez-Zor οι Ρώσοι υποστήριξαν τον συριακό στρατό στη δυτική όχθη του Ευφράτη και συνεργάστηκαν με τους Κούρδους στην ανατολική. Οι δύο πλευρές συναντήθηκαν για πρώτη φορά στην al-Salihiyah, μία πόλη στην επαρχία της Deir ez-Zor, στις 3 Δεκεμβρίου. Στη συνέχεια ο Ρώσος Υποστράτηγος Yevgeny Poplavsky και ο εκπρόσωπος τύπου του YPG Nuri Mahmoud εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση μέσα από ένα δωμάτιο όπου υπήρχαν η ρωσική και η κουρδική σημαία. Ο Poplavsky είπε ότι οι δύο πλευρές διεξήγαγαν κοινή επιχείρηση εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) στην Deir ez-Zor. Ο Poplavsky είπε ακόμη ότι ρωσικά αεροσκάφη εκτέλεσαν 672 εξόδους προς υποστήριξη του YPG, και άλλων ομάδων, προσβάλλοντας 1.450 στόχους. Ο Mahmoud είπε ότι οι Κούρδοι θα παρέχουν ασφάλεια στις ρωσικές δυνάμεις στην ανατολική πλευρά του Ευφράτη.

Σε μία άλλη σύσκεψη, στην οποία συμμετείχε ο Γενικός Διοικητής του YPG Sipan Hemo, λήφθηκε η απόφαση να εγκατασταθεί ένα κοινό κέντρο επιχειρήσεων στην al-Salihiyah, το οποίο ο Poplavsky χαρακτήρισε πολύ σημαντικό για την υποστήριξη του YPG. Ο Hemo ευχαρίστησε τη Ρωσία και τις ΗΠΑ για τη βοήθεια τους στον αγώνα εναντίον του ΙΚ και πρόσθεσε: «Διακηρύσσουμε την ετοιμότητα μας να σχηματίσουμε κοινά κέντρα επιχειρήσεων με τους συμμάχους μας στον πόλεμο εναντίον του ΙΚ και να εντατικοποιήσουμε αυτές τις συνεργασιών για να εξαφανίσουμε αυτόν τον τρόμο τελείως».

Ρωσο-κουρδική σύσκεψη.

Η Τουρκία, διαμέσου της διαδικασίας της Αστάνα, συνεργάστηκε με τη Ρωσία και το Ιράν για τη δημιουργία ζωνών αποκλιμάκωσης αλλά έχει παραμείνει σιωπηλή για τη συνεργασία στην Deir ez-Zor. Το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, στο μεταξύ, δήλωσε ότι οι αντιπρόσωποι της Ρωσίας και του YPG «αξιολόγησαν τα επόμενα βήματα» μετά την εκδίωξη του ΙΚ.

Τον Μάρτιο η Ρωσία ανέπτυξε στρατεύματα στο χωριό Kafr Janneh στην Αφρίν με σκοπό την παρακολούθηση της κατάπαυσης του πυρός στην περιοχή. Τον Ιούλιο, και ενώ η επιχείρηση στη Ράκκα ήταν σε εξέλιξη, οι Ρώσοι δημιούργησαν ένα κοινό κέντρο επιχειρήσεων με τον συριακό στρατό και το YPG σε μία έρημη περιοχή κοντά στη Rusafa. Τώρα, μετά την al-Salihiyah, η συνεργασία της Ρωσίας με τους Κούρδους έχει αναβαθμιστεί.

O Γενικός Διοικητής του YPG Sipan Hemo.

Η Ρωσο-κουρδική συνεργασία στην Deir ez-Zor «αναπτύχθηκε με ρωσική πρωτοβουλία» δήλωσε στο AL MONITOR αξιωματούχος του PYD (πολιτικό σκέλος του YPG). Καθώς η μάχη εναντίον του ΙΚ φτάνει στο τέλος της οι Κούρδοι πρέπει να κάνουν κρίσιμες επιλογές, σύμφωνα με Κούρδο αξιωματούχο της πολιτικής διακυβέρνησης στη Ράκκα.

Ο ίδιος αξιωματούχος δήλωσε: «Προσπαθούμε να έχουμε καλές σχέσεις με τους Ρώσους αλλά αυτό δεν μειώνει τη σημασία της συνεργασίας μας με τις ΗΠΑ. Αμερικανοί αξιωματούχοι μας έχουν πει ότι δεν θα φύγουν έως ότου μία πολιτική λύση να βρεθεί στη Συρία, εννοώντας ότι η αμερικανική υποστήριξη στις απελευθερωμένες από το ΙΚ περιοχές θα συνεχιστεί».

Και συνέχισε λέγοντας: «Υπάρχει και μια άλλη διαδικασία σε εξέλιξη. Η Ρωσία προσπαθεί επίσης να μας τραβήξει στο πλευρό της. Παρά τις τουρκικές αντιρρήσεις θα συμμετέχουμε στο Κογκρέσο του Συριακού Εθνικού Διαλόγου στο Σότσυ τον Φεβρουάριο. Πιο συγκεκριμένα, θα συμμετέχουν αντιπρόσωποι της Δημοκρατικής Ομοσπονδίας της Βόρειας Συρίας. Θα πάμε με μεγάλη αντιπροσωπεία, περίπου σαράντα άτομα».

Ο ίδιος αξιωματούχος επισήμανε ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να κάνουν μία σημαντική πολιτική χειρονομία τις επόμενες ημέρες. «Προς το παρών η συνεργασία είναι σε στρατιωτικό επίπεδο. Από την αρχή ζητούσαμε πολιτική αναγνώριση. Περιμένουμε πρόοδο σε αυτό το ζήτημα τις επόμενες μέρες. Εννοώ ότι θα μπορούσε να υπάρξει ένα άνοιγμα των ΗΠΑ προς τη Δημοκρατική Ομοσπονδία της Βόρειας Συρίας».

Ο αξιωματούχος δεν προσδιόρισε ποιο θα μπορούσε να ήταν αυτό το «άνοιγμα», αλλά είπε ότι το ζήτημα «συζητήθηκε ως ιδέα» και πρόσθεσε: «Πολλές χώρες υποστήριξαν την πολιτική διακυβέρνηση της Ράκκα. Η υποστήριξη αυτή θα μπορούσε να φτάσει σε ένα νέο επίπεδο. Χωρίς αμφιβολία οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να λαμβάνουν υπόψη τις ευαισθησίες της Τουρκίας, επειδή είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ και επειδή έχουν βάσεις εκεί. Η Τουρκία θα παραμείνει ένα στοιχείο απειλής, που το λαμβάνουμε υπόψη, αλλά η συνεργασία μας με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ αποτελεί, για μας, στοιχείο ισορροπίας απέναντι σε αυτή την απειλή».

O Abd Salam Muhammad Ali.

Ο αμερικανικός σχεδιασμός για τη Συρία διέπεται από αβεβαιότητες με αποτέλεσμα ο ρωσικός σχεδιασμός να εκτυλίσσεται ταχύτερα. Έτσι οι Κούρδοι τείνουν να βάλουν περισσότερα από τα αυγά τους στο ρωσικό καλάθι, όπως φαίνεται από μία σειρά δηλώσεων που έγιναν τελευταία και αφήνουν την πόρτα ανοιχτή για συνεργασία με τη Μόσχα αλλά και με τη Δαμασκό. Ο εκπρόσωπος του PYD στη Μόσχα Abd Salam Muhammad Ali είπε στην Ισβέστια την προηγούμενη βδομάδα ότι το SDF θα μπορούσε να ενσωματωθεί στον συριακό στρατό εάν έφταναν σε μία πολιτική λύση που θα ικανοποιούσε όλα τα μέρη.

Σε άλλες δηλώσεις του στον ρωσικό τύπο ο Abd Salam Muhammad Ali είπε ότι οι Κούρδοι δεν επιδιώκουν την ανεξαρτησία αλλά μία «δημοκρατική ομοσπονδία της ενωμένης Συρίας».

Συνοψίζοντας, οι τελευταίες κουρδικές θέσεις αντανακλούν μία μεγαλύτερη προθυμία για διάλογο με τη Δαμασκό, που σημαίνει ότι η ρωσική επιλογή γίνεται ελκυστικότερη για τους Κούρδους. Η τουρκική κυβέρνηση από τη δική της πλευρά παραμένει αντίθετη σε κάθε σενάριο που περιλαμβάνει τους Κούρδους ως συνομιλητή στην ειρηνευτική διαδικασία.