Η Άγκυρα Ζητά την Άδεια της Ρωσίας για να Χρησιμοποιήσει τον Εναέριο Χώρο της Συρίας

Το βασικό μάθημα που πήρε η Άγκυρα από τις δύο επιχειρήσεις της στη βόρεια Συρία είναι να μη δοκιμάσει να μπει στη Συρία χωρίς αεροπορική υποστήριξη. –Του Metin Gurcan στο AL MONITOR. 

Εάν με ρωτούσατε ποιο ήταν το σημαντικότερο μάθημα που πήρε η Τουρκία από τις δύο μεγάλες επιχειρήσεις της στη Συρία –«Ασπίδα του Ευφράτη» και «Κλάδος Ελέας»- η απάντηση μου, χωρίς δισταγμό, θα ήταν «Μη μπείτε στη Συρία, εκτός και εάν έχετε εξασφαλίσει την αεροπορική υποστήριξη». Και οι δύο επιχειρήσεις δίδαξαν στην Άγκυρα ότι η Εγγύς Αεροπορική Υποστήριξη (ΕΑΥ) που παρέχεται από F-16, οπλισμένα drone και επιθετικά ελικόπτερα, για να προστατευθούν οι τουρκικές μονάδες στο έδαφος και να διατηρηθεί ο επιχειρησιακός ρυθμός είναι ζωτική απέναντι σε εχθρό που μπορεί να είναι οχυρωμένος, να χρησιμοποιεί τούνελ, Α-Τ Κ/Β, αυτοσχέδιες εκρηκτικές συσκευές, ελεύθερους σκοπευτές, τεθωρακισμένα και έμμεσα πυρά από οβιδοβόλα και ΠΕΠ.

Η Τουρκία γνωρίζει καλά πως σε μία στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία για να μπορέσουν οι στρατιώτες της να κρατήσουν έδαφος και να προχωρήσουν παρακάτω απαιτείται, για κάποια χρονικά διαστήματα, ο συριακός εναέριος χώρος να ανοίγει για την τουρκική πολεμική αεροπορία. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Κλάδος Ελέας» η Άγκυρα έλαβε ουσιαστική υποστήριξη από τη Μόσχα σε ότι αφορούσε τον εναέριο χώρο. Η Μόσχα ήταν σε θέση να επιβάλει τον ρυθμό της επιχείρησης ανοιγοκλείνοντας τον συριακό εναέριο χώρο για την τουρκική αεροπορία. Η Μόσχα έκλεισε τον εναέριο χώρο της Afrin για τα τουρκικά αεροσκάφη μεταξύ 18 και 24 Μαρτίου, επιτρέποντας σε στοιχεία του κουρδικού YPG να υποχωρήσουν στο Tel Rifaat χωρίς να γίνουν στόχος της τουρκικής αεροπορίας.

Με άλλα λόγια, η άδεια της Μόσχας στην Άγκυρα για τη χρήση του συριακού εναέριου χώρου είναι αυτή που καθορίζει τον ρυθμό και τη διάρκεια των τουρκικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία.

Η προσοχή όλων στράφηκε στη Μόσχα, την οποία επισκέφθηκε στις 29 Δεκεμβρίου τουρκική αντιπροσωπεία που περιλάμβανε τον υπουργό εξωτερικών, τον υπουργό άμυνας και τον επικεφαλής των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών.

Το σημαντικότερο θέμα στην ατζέντα της επίσκεψης, αν και δεν αναφέρθηκε στις δηλώσεις που ακολούθησαν, ήταν να πειστεί η Μόσχα να επιτρέψει στην Τουρκία να χρησιμοποιήσει τον συριακό εναέριο χώρο, που έχει ήδη εγκριθεί από την Ουάσινγκτον με την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα επιτεθεί στο Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ).

Η ρωσική ομάδα που παρακάθισε στις συνομιλίες περιλάμβανε τον υπουργό άμυνας Sergey Lavrov, τον υπουργό άμυνας Sergei Shoigu, τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων Valery Gerasimov, τον ειδικό προεδρικό απεσταλμένο στη Συρία Alexander Lavrentiev και τον προεδρικό βοηθό Yury Ushakov.

«Η Τουρκία και η Ρωσία συμφώνησαν να συντονιστούν στη Συρία για να εκκαθαρίσουν όλες τις τρομοκρατικές ομάδες μετά την ανακοίνωση των Αμερικανών ότι αποχωρούν από την καθημαγμένη χώρα. Ο Lavrov τόνισε ότι οι δύο χώρες συμφώνησαν να συντονίσουν τις ένοπλες δυνάμεις τους για να εξαλείψουν την τρομοκρατική απειλή από τη Συρία, προσθέτοντας ότι η συμφωνία αναφέρεται και στην ανάγκη να ενταθούν οι εργασίες που απαιτούνται για τον επαναπατρισμό των προσφύγων», ανέφερε η Hurriyet Daily News.

Η αμερικανική πολεμική αεροπορία διατήρησε αποτελεσματικά μία ντε φάκτο ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, από το καλοκαίρι του 2014, όταν το YPG αντιστέκονταν στο ΙΚ στο Kobani. Η αμερικανική αεροπορία αναχαίτισε συριακά αεροπλάνα και ελικόπτερα που στόχευαν κουρδικές δυνάμεις στη Hasakah τον Αύγουστο του 2016 και κατέρριψε συριακό αεροσκάφος που στόχευε κουρδικές δυνάμεις στην Tabqa τον Ιούλιο του 2017. Επίσης, τον Φεβρουάριο του 2018, αμερικανικά Α-10 αποδεκάτισαν φάλαγγα τεθωρακισμένων των δυνάμεων του Άσαντ, που επιτίθονταν πέρα από τον Ευφράτη εναντίον στόχων του YPG.

Από το καλοκαίρι του 2014, παρά κάποιες επικίνδυνες καταστάσεις, η αμερικανική αεροπορία δεν αναχαίτισε τουρκικά αεροσκάφη ούτε στοχοποίησε τουρκικές χερσαίες στρατιωτικές δυνάμεις.

Μετά την αιφνιδιαστική απόφαση του Αμερικανού προέδρου για απόσυρση από τη Συρία, η κυριαρχία στον συριακό εναέριο χώρο έχει αλλάξει. Αυτό που έγινε προφανές είναι ότι η αμερικανική αεροπορία δεν θα έχει πλέον την ίδια κυριαρχία στη ΒΑ Συρία. Ποιος, λοιπόν, θα είναι το καινούριο αφεντικό; Αναμφισβήτητα, η Ρωσία.

Η Άγκυρα, από την εμπειρία της στη Συρία, γνωρίζει ότι η Μόσχα δεν αστειεύεται. Η Τουρκία έμαθε από την κατάρριψη του ρωσικού Su-24 στις 25/11/2015 πόσο σοβαρή μπορεί να γίνει η τουρκορωσική αντιπαράθεση στον συριακό εναέριο χώρο. Επίσης, οι Τούρκοι δεν έχουν ξεχάσει ότι τέσσερις στρατιώτες τους σκοτώθηκαν στην al-Bab από ρωσικά αεροσκάφη, εξαιτίας «λάθους συντονισμού».

Το YPG γνωρίζει τη σημασία της ανακήρυξης μίας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στη ΒΑ Συρία. Έχουμε ακούσει αναφορές ότι το YPG απευθύνθηκε στη Γαλλία για την πιθανότητα ανακήρυξης μίας ντε φάκτο ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στη ΒΑ Συρία.

Κάποιοι υποστηρίζουν την επιβολή μίας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στη ΒΑ Συρία από τον ΟΗΕ, παρόμοια με αυτήν που επιβλήθηκε στη Βοσνίατο 1993, κατόπιν της Αποφάσεως 816 του Συμβουλίου Ασφαλείας, που εξουσιοδότησε την απαγόρευση όλων των πτήσεων πάνω από τη Βοσνία. Με δεδομένη τη δυνατότητα της Ρωσίας και της Κίνας να προβάλουν βέτο δεν φαίνεται πιθανή μία ανάλογη απόφαση σήμερα.

Η Άγκυρα φαίνεται να έχει πάρει την ευλογία των ΗΠΑ για να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο στη ΒΑ Συρία και στη συνέχεια έστειλε κορυφαίους υπουργούς της στη Μόσχα για να εξασφαλίσει τη δικιά της άδεια. Η Άγκυρα πιστεύει ότι η χρησιμοποίηση του συριακού εναέριου χώρου είναι ουσιώδης και για τις επιχειρήσεις της ανατολικά του Ευφράτη και για την εξάλειψη του ΙΚ.

Καλά πληροφορημένες πηγές στην Άγκυρα είπαν ότι η Τουρκία σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τον συριακό εναέριο χώρο και κάποιες βάσεις που οι ΗΠΑ θα εκκενώσουν για να εξαλείψουν στοιχεία του ΙΚ 300 – 350 χλμ. από τα τουρκικά σύνορα. Αυτό σημαίνει ότι τα τουρκικά F-16 θα πρέπει να πετάξουν μέχρι την Deir ez-Zor στη Συρία.

Η Άγκυρα θα ζητήσει από τη Ρωσία να πείσει τον Άσαντ ώστε οι δυνάμεις του να μη θέτουν στο στόχαστρο τους τα τουρκικά αεροπλάνα και ελικόπτερα.

Την τρίτη βδομάδα του Δεκεμβρίου υπήρξαν ανεπιβεβαίωτες αναφορές ότι ο Άσαντ μπορεί να ανακηρύξει μονομερώς ζώνη απαγόρευσης πτήσεων μετά από αίτημα του YPG.

Τούρκοι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η Δαμασκός δεν θα πάρει μία τέτοια πρωτοβουλία χωρίς την άδεια της Μόσχας και ότι παρά την κατοχή συστημάτων S-200 και S-300 δεν έχουν τη δυνατότητα να τους χρησιμοποιήσουν μόνοι τους. Τουρκικές πηγές ακόμη ανέφεραν ότι η Άγκυρα παρακολουθεί στενά τις ισραηλινές «προληπτικές» αεροπορικές επιδρομές σε συριακούς στόχους.

Ειδικοί στην Άγκυρα ανέφεραν ότι η Τουρκία δεν θα ακυρώσει τις επιχειρήσεις που σχεδιάζει μόνο επειδή οι δυνάμεις του Άσαντ διαθέτουν Α/Α συστήματα. Ως αποτροπή σε τυχόν εχθρικές ενέργειες της συριακής αεράμυνας η Τουρκία θα στηριχθεί σε πυραύλους αέρος – εδάφους SOM και στο έξυπνο όπλο TEBER-82, το οποίο πρόσφατα αναπτύχθηκε στην Τουρκία.

Θα τολμούσε η Τουρκία να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο της ΒΑ Συρίας εάν η Μόσχα αντιτίθονταν σε αυτό; Όχι. Εάν η Τουρκία πίστευε ότι θα μπορούσε να διεξάγει αεροπορικές επιχειρήσεις παρά την αντίδραση της Μόσχας τότε οι Τούρκοι υπουργοί δεν θα πήγαιναν στη ρωσική πρωτεύουσα στις 29 Δεκεμβρίου.