Τακτικές στον Ρωσο-Ουκρανικό Πόλεμο

Μία πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση των ρωσικών τακτικών στην Ουκρανία παρουσιάζεται στο παρακάτω άρθρο που γράφτηκε από τον Αμερικανό Επίλαρχο Amos C. Fox και αναρτήθηκε στον ιστότοπο Modern War Institute στις 17/1/2017. Οι χάρτες δεν υπήρχαν στο αρχικό άρθρο και προστέθηκαν για την καλύτερη κατανόηση του κειμένου.



Συνήθως ακούμε ότι στα πεδία των μαχών στην ανατολική Ουκρανία βλέπουμε εικόνες από τον μελλοντικό πόλεμο. Αναλυτές, ειδικοί και στρατιωτικοί ηγέτες έχουν επικεντρώσει την προσοχή μας στο κυβερνοπόλεμο, στον υβριδικό πόλεμο και στην «γκρι ζώνη». Οι εντυπωσιακοί αυτοί όροι έχουν σηκώσει αρκετή σκόνη αλλά αν τους παραβλέψουμε για λίγο τους αναδεικνύεται ο συμβατικός χαρακτήρας του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου. Στην πραγματικότητα αυτός μοιάζει περισσότερο με τους δύο παγκοσμίους πολέμους του 20^ου αιώνα. Και ενώ τα καινοτόμα στοιχεία αυτού του πολέμου έχουν συζητηθεί εκτενώς ο συμβατικός του χαρακτήρας έχει σχεδόν αγνοηθεί από τη δημόσια συζήτηση.

Για να είμαστε δίκαιοι, οι ρωσικές ενέργειες στην Ουκρανία αποκάλυψαν πολλές καινοτομίες, με πιο αξιοσημείωτες τη χρησιμοποίηση των ημι-αυτόνομων «Τακτικών Συγκροτημάτων Τάγματος» («Τ-Σ-Τ»)* και ένα μοντέλο αναγνώρισης – προσβολής στόχων, στο οποίο drones και μέσα πυρός συνεργάζονται στενά ώστε σε σύντομο χρόνο συντριπτική ισχύ πυρός να είναι διαθέσιμη στους τακτικούς διοικητές. Όμως, ακόμη κι αυτές οι καινοτομίες χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο μιας μορφής πολέμου που θυμίζει έντονα προηγούμενες εποχές.

Πολιορκίες στην ανατολική Ουκρανία – ο σύγχρονος ρωσικός τρόπος πολέμου

Η επίθεση στη Zelenopillya τον Ιούλιο του 2014 είναι μάλλον το καλύτερο παράδειγμα συνδυασμού drones τακτικού επιπέδου, «Τ-Σ-Τ» και της οργανικής τους υποστήριξης με πυρά. Η επίθεση είχε τον χαρακτήρα προληπτικής ενέργειας εναντίον ουκρανικών ταξιαρχιών που βρίσκονταν σε χώρους συγκεντρώσεως και προετοιμάζονταν να επιτεθούν στις ρωσικές και αυτονομιστικές δυνάμεις. Drones και κυβερνοεπιθέσεις στις ουκρανικές επικοινωνίες προηγήθηκαν της ενέργειας. Στη συνέχεια, μάζα ρουκετών και βλημάτων πυροβολικού έπεσαν στις ουκρανικές θέσεις μόλις μετά την άφιξη των drones αφήνοντας τριάντα Ουκρανούς νεκρούς, εκατοντάδες τραυματίες και τα οχήματα μάχης δύο ταγμάτων κατεστραμμένα. Η επίθεση αυτή προκάλεσε άγχος στον αμερικανικό στρατό, ιδιαίτερα σε ότι αφορούσε το υψηλό επίπεδο των ρωσικών δυνατοτήτων στον κυβερνοπόλεμο και την αποτελεσματικότητα του νέου ρωσικού μοντέλου αναγνώρισης – προσβολής στόχων. Η επίθεση επίσης κατέδειξε τη διαφορά που υπήρχε στα πυρομαχικά πυροβολικού μεταξύ του ρωσικού και του αμερικανικού στρατού. Ο ρωσικός στρατός κατέχει και χρησιμοποιεί ποικιλία πυρομαχικών που περιλαμβάνουν DPICM (Dual-Purpose Improved Conventional Munition) και θερμοβαρικά πυρομαχικά τα οποία ο αμερικανικός στρατός έχει εξαλείψει από το οπλοστάσιο του.

H μάχη του Ilovaisk. ΠΗΓΗ

Την επίθεση στη Zelenopillya ακολούθησε η μάχη του Ilovaisk. Το Ilovaisk βρίσκεται σε έναν κρίσιμο αυτοκινητόδρομο που συνδέει τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ (Donetsk People’s Republic – DRP) με τη Ρωσία και κατέχονταν από αυτονομιστές και ρωσικές δυνάμεις. Στις αρχές Αυγούστου 2014 οχτώ ουκρανικά τάγματα επιτέθηκαν στην πόλη προσπαθώντας να απωθήσουν τις αντίπαλες δυνάμεις. Η προσπάθεια τους είχε αρκετή επιτυχία ώστε η Ρωσία να στείλει αρκετά «Τ-Σ-Τ» από τη Νότια Στρατιωτική Περιοχή στο Ροστόβ για να ανακτήσουν τον έλεγχο της κατάστασης. Οι ρωσικές δυνάμεις περικύκλωσαν την πόλη, απέκοψαν τις ουκρανικές δυνάμεις που βρίσκονταν εκεί και άρχισαν την πολιορκία του Ilovaisk. Πολλοί Ουκρανοί στρατιώτες ανέφεραν ότι άκουσαν τον χαρακτηριστικό ήχο των κινητήρων των drones λίγο πριν τον καταιγισμό των ρουκετών και των βλημάτων πυροβολικού. Μία ένδειξη ότι οι Ρώσοι συνδέουν άμεσα τα drones με τα «Τ-Σ-Τ» για να έχουν άμεσα διαθέσιμα πυρά υποστηρίξεως. Οι Ουκρανοί προσπάθησαν να σπάσουν τον ρωσικό κλοιό πολλές φορές αλλά δεν τα κατάφεραν. Στο τέλος του μήνα η κατάσταση των πολιορκημένων έγινε κρίσιμη και η ουκρανική κυβέρνηση αναζήτησε πολιτική λύση κι έτσι φτάσαμε στο Πρωτόκολλο του Μινσκ στις 5 Σεπτεμβρίου 2014.

Η συμφωνία επέτρεψε την ειρηνική αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων διαμέσου ενός διαδρόμου πίσω σε ουκρανοκρατούμενο έδαφος. Όμως, οι ρωσικές δυνάμεις άνοιξαν πυρ καθώς οι Ουκρανοί υποχωρούσαν. Από την ενέργεια αυτή σκοτώθηκαν χίλιοι Ουκρανοί στρατιώτες, τραυματίστηκαν εκατοντάδες περισσότεροι και καταστράφηκε μεγάλο πλήθος οχημάτων μάχης. Η μάχη του Ilovaisk ήταν για τους Ουκρανούς η αιματηρότερη μάχη του πολέμου. Το Πρωτόκολλο του Μινσκ λίγο απέτρεψε τη συνέχιση των επιχειρήσεων και οι Ρώσοι συνέχισαν τις πολιορκίες.

Το αεροδρόμιο του Ντονέτσκ. ΠΗΓΗ

Η επόμενη μεγάλη ρωσική πολιορκία ήταν η Δεύτερη Μάχη για το Αεροδρόμιο του Ντονέτσκ (ή «Μικρό Στάλινγκραντ» όπως την ονόμασαν οι Ουκρανοί) που έλαβε χώρα από τον Σεπτέμβριο του 2014 εώς τον Ιανουάριο του 2015. Καθώς εξελίσσονταν η μάχη οι Ρώσοι επέτρεψαν στους Ουκρανούς να συγκεντρώσουν αρκετές δυνάμεις στο αεροδρόμιο πριν αναπτύξουν πολλαπλά «Τ-Σ-Τ» και τους κυκλώσουν. Μόλις περικύκλωσαν τον χώρο ενδιαφέροντος ρωσικές και αυτονομιστικές δυνάμεις άρχισαν μία αργή αλλά σταθερή περίσφιγξη των ουκρανικών δυνάμεων. Οι ρωσικές επιθέσεις συνοδεύονταν από συνεχή μπαράζ πυροβολικού. Καθώς οι θηλιά έκλεινε ρωσικές και αυτονομιστικές δυνάμεις άρχισαν να εκκαθαρίζουν εγκαταστάσεις στο αεροδρόμιο υποστηριζόμενες από άρματα μάχης. Η μάχη έληξε με το αεροδρόμιο να έχει καταστραφεί και τις ουκρανικές δυνάμεις να έχουν υποστεί 200 νεκρούς, 500 τραυματίες, διψήφιο αριθμό απωλειών σε άρματα μάχης, ΤΟΜΑ, αυτοκινούμενα πυροβόλα και άλλα οχήματα μάχης.

Η μάχη του Debal’tseve. ΠΗΓΗ

Η μάχη του Debal’tseve ήταν η τελευταία μεγάλη πολιορκία των Ρώσων στον Ρωσο-Ουκρανικό πόλεμο. Όπως και στη μάχη του Ilovaisk οι δύο πλευρές μάχονταν για αυτοκινητοδρόμους που συνέδεαν στρατηγικής σημασίας πόλεις. Η πόλη του Debal’tseve ήταν το ανατολικότερο σημείο που έλεγχαν οι Ουκρανοί. Η πόλη δημιουργούσε έναν θύλακα που εισχωρούσε μέσα στην περιοχή που ελέγχονταν από ρωσικές και αυτονομιστικές δυνάμεις κι έτσι δημιουργούνταν οι προϋποθέσεις για την κύκλωση της. Στις 14 Ιανουαρίου 2015 ρωσικές και αυτονομιστικές δυνάμεις επιτέθηκαν στους ώμους του εισχωρούντος θύλακα με σκοπό την αποκοπή των ουκρανικών δυνάμεων που βρίσκονταν μέσα στην πόλη. Μόλις την απομόνωσαν οι Ρώσοι άρχισαν να τη βομβαρδίζουν μαζικά με πυροβολικό και ταυτόχρονα έκοψαν το ρεύμα και τις άλλες παροχές δημιουργώντας συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης για τους πολιορκούμενους. Μέχρι το τέλος Ιανουαρίου πέθαναν 6.000 πολίτες μέσα στην πόλη ενώ 8.000 κατάφεραν να διαφύγουν. Η μάχη οδήγησε στη συμφωνία Μινσκ ΙΙ στις 11 Φεβρουαρίου, αλλά οι μάχες συνεχίστηκαν μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου όταν η πόλη τελικά έπεσε στις ρωσικές και αυτονομιστικές δυνάμεις. Στη μάχη συμμετείχαν περίπου 8.000 Ουκρανοί στρατιώτες και 10.000 Ρώσοι και αυτονομιστές. Οι απώλειες των ουκρανικών δυνάμεων ήταν 200 νεκροί, πάνω από 500 τραυματίες και εκατοντάδες αγνοούμενοι και αιχμάλωτοι.

Καταλαγιάζοντας τη σκόνη: Ποιος είναι ο σκοπός των επιχειρήσεων πολιορκίας σήμερα;

Τι εξηγεί την προτίμηση των Ρώσων στις πολιορκίες; Δεν θα ήταν περισσότερο λογικό να προσπαθούν να εξοντώνουν σύντομα τις ουκρανικές δυνάμεις; Ίσως. Αλλά το πλεονέκτημα της πολιορκίας είναι η δυνατότητα της να μετατρέπει τη στρατιωτική ισχύ σε πολιτική διαδικασία, ενώ ταυτόχρονα περιπλέκει το σχετιζόμενο κόστος. Μία σύντομη, αποφασιστική νίκη στην οποία εκατοντάδες Ουκρανοί στρατιώτες θα σκοτώνονταν σε μερικές ημέρες δεν θα προήγαγε τους ρωσικούς πολιτικούς στόχους. Η σταδιακά αυξανόμενη χρήση βίας μέσα σε μεγάλο χρόνο επιτυγχάνει τους ίδιους σκοπούς απασχολώντας λιγότερο τη διεθνή κοινότητα. Φανταστείτε ένα τμήμα αρμάτων που κινείται στην έρημο. Μπορούν να πάνε γρήγορα στον σκοπό τους κινούμενα με μεγάλη ταχύτητα αλλά θα σηκώσουν πολύ σκόνη και θα τύχουν της προσοχής όλων. Εάν κινηθούν αργά η παρουσία τους θα είναι λιγότερο ευδιάκριτη και οι προθέσεις τους λιγότερο ευκρινείς. Τα «σύννεφα σκόνης» στο πεδίο της μάχης είναι αναπόφευκτα αλλά η διαχείριση τους προς επίτευξη των πολιτικών σκοπών είναι η ουσία της στρατηγικής. Αυτός είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη για να κατανοηθεί η προτίμηση των Ρώσων στην πολιορκία.

Όπως φαίνεται από τις επιχειρήσεις τα «Τ-Σ-Τ» έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα κατάλληλες για τη διεξαγωγή πολιορκητικών επιχειρήσεων. Η ευελιξία και η επιτυχία των συγκροτημάτων αυτών οδήγησε τον αρχηγό του ρωσικού Γενικού Επιτελείου, Στρατηγό Valery Gerasimov, να ανακοινώσει τον Σεπτέμβριο του 2016 ότι ο ρωσικός στρατός θα αυξήσει τα «Τ-Σ-Τ» από 66 σε 125 μέχρι το 2018. Επιπλέον, για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα τους, τα συγκροτήματα αυτά θα επανδρώνονται από επαγγελματίες ενώ οι κληρωτοί θα τοποθετούνται σε σχηματισμούς μετόπισθεν. Αυτό σημαίνει ότι ο αμερικανικός στρατός θα πρέπει να αναμένει να συναντήσει «Τ-Σ-Τ» σε περιοχές όπου θα αναπτύσσονται ρωσικές χερσαίες δυνάμεις.

Η ρωσική απειλή πέρα από την ανατολική Ευρώπη

Κοιτάζοντας πέρα από την ανατολική Ευρώπη η Ρώσοι χρησιμοποιούν παρόμοια προσέγγιση και στον πόλεμο στη Συρία και ιδιαίτερα στο Χαλέπι. Στοιχεία των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων σε συνεργασία με τους Σύριους συμμάχους τους περικύκλωσαν την πόλη, απέκοψαν τις οδούς διαφυγής και επιτέθηκαν. Επομένως η προτίμηση των Ρώσων στις πολιορκίες δεν περιορίζεται στην Ουκρανία. Οι μέθοδοι που οι ρωσικές δυνάμεις χρησιμοποιούν στη Συρία είναι διαφορετικές. Για παράδειγμα στη Συρία χρησιμοποιούν την αεροπορία αντί για πυροβολικό, αλλά η προσέγγιση είναι η ίδια.

Τα νέα χαρακτηριστικά του ρωσικού τρόπου πολέμου και η κατανόηση του χαρακτήρα αυτού του τρόπου θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από τους αμερικανούς στρατιωτικούς σχεδιαστές. Ο σημερινός ρωσικός στρατός είναι εμπειροπόλεμος και κατέχει τον ελιγμό συνδυασμένων όπλων σε όλα τα κλιμάκια, μια ικανότητα που ο αμερικανικός στρατός προσπαθεί να ανακτήσει μετά από μια δεκαετία στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ. Αυτό το γεγονός μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα εάν η Ρωσία αποφασίσει να ενεργήσει στην Ευρώπη ή εάν τα συμφέροντα της Ρωσίας και των ΗΠΑ συνεχίσουν να συγκρούονται στη Συρία. Η προετοιμασία για την αντιμετώπιση της ρωσικής κυβερνοαπειλής ή των υβριδικών τακτικών της είναι σημαντική, όμως, το μάθημα από την Ουκρανία είναι ξεκάθαρο: είναι εξίσου σημαντικό να εκπαιδεύσουμε και να εξοπλίσουμε τις δυνάμεις μας για να αντιμετωπίσουν τις συμβατικές τακτικές που οι Ρώσοι επέδειξαν στην Ουκρανία.

* Στμ Η ρωσική μηχανοκίνητη ταξιαρχία τυφεκιοφόρων έχει ένα μόνιμο συγκρότημα τάγματος συνδυασμένων όπλων, το οποίο αποτελείται από ένα τάγμα τυφεκιοφόρων, μία ίλη αρμάτων, μία πυροβολαρχία, λόχο όλμων και ενισχυμένα στοιχεία ΔΜ. Οι Ρώσοι αποκαλούν αυτό το συγκρότημα «Τακτικό Συγκρότημα Τάγματος».

Σχετικές Αναρτήσεις

Η Ενσωμάτωση Μη-Επανδρωμένων Αεροπορικών Συστημάτων στο Ρωσικό Πυροβολικό