Πέρα από την Κλωτσιά στην Πόρτα

Είναι σύνηθες στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που παρακολουθούμε ο αγώνας εντός κατοικημένων τόπων να συνδέεται μονοσήμαντα με την εκκαθάριση οικείας. Όμως, ο αγώνας αυτός περιλαμβάνει πολύ περισσότερες πτυχές και απαιτεί πληθώρα δεξιοτήτων.

Ο John Spencer, Αμερικανός πρώην ταγματάρχης του πεζικού με εκτεταμένη εμπειρία στον αστικό αγώνα, παρουσιάζει σε άρθρο του το εύρος της εκπαίδευσης που θα πρέπει να λάβει όποιος πρόκειται να πολεμήσει σε αστικές περιοχές. Ο Spencer είναι ένας από τους επικεφαλής του σχεδίου «Urban Warfare Project», του Ινστιτούτου για τον Σύγχρονο Πόλεμο στο West Point, στον ιστότοπο του οποίου αναρτώνται ενδιαφέροντα άρθρα για το υπόψη αντικείμενο.

Ακολουθεί το άρθρο του John Spencer, οι φωτογραφίες έχουν προστεθεί από εμένα.

Ρωτήστε οποιαδήποτε ομάδα πεζικάριων πως εκπαιδεύονται για να προετοιμαστούν για επιχειρήσεις σε κατοικημένες περιοχές και η απάντηση που κατά πάσα πιθανότητα θα λάβετε είναι: Η Άσκηση υπ΄ αριθμ. 6 «Είσοδος και εκκαθάριση οικήματος». Η Άσκηση υπ΄ αριθμ. 6 είναι μόλις μία από τις 14 που καθορίζονται από τους κανονισμούς ότι οι ομάδες και διμοιρίες πεζικού θα πρέπει να κατέχουν, όμως είναι αυτή που έχει εντυπωθεί στη συνείδηση των στρατιωτών ως το θεμέλιο της προετοιμασίας τους για την αστική μάχη. Και ενώ οι δεξιότητες που παρέχονται από την Άσκηση 6 είναι αναγκαίες δεν είναι όμως επαρκείς. Μία ιστορική ανασκόπηση των επιχειρήσεων σε αστικές περιοχές δείχνει ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός έργων (tasks) που οι μονάδες πρέπει να ενσωματώσουν στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα.

Εκπαίδευση στην «Άσκηση υπ΄ αριθμ. 6». ΠΗΓΗ

Εκπαίδευσα και εξάσκησα άλλους στο να εισέρχονται και να εκκαθαρίζουν ένα δωμάτιο για το μεγαλύτερο μέρος των 25 ετών της θητείας μου ως πεζικάριου. Η αρχική εκπαίδευση δεν χρειάζεται σχεδόν καθόλου υλικά. Με μια άσπρη ταινία στερεωμένη με πασαλάκια στο έδαφος σχηματίζονται «δωμάτια» με τα οποία υλοποιείται η «οικεία». Στη συνέχεια τέσσερις στρατιώτες μπαίνουν στη σειρά ο ένας πίσω από τον άλλο και εισέρχονται στην «οικεία» όπου εκτελούν μία πολύ συγκεκριμένη χορογραφία καθώς κινούνται διαμέσου των «δωματίων». Όταν η απόδοση των στρατιωτών σε αυτή την άσκηση φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο τότε η ομάδα ή διμοιρία πηγαίνει σε ένα πραγματικό οίκημα όπου διεξάγει τις ενέργειες της εκτελώντας πυρά. Πρώτα η άσκηση αφορά την εκκαθάριση ενός μόνο δωματίου και μετά όλο το κτήριο.

Ανάλογα με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της μονάδας οι στρατιώτες της μπορεί να εξασκηθούν σε επιθέσεις σε σειρά κτηρίων, που αναπαριστούν ένα οικοδομικό τετράγωνό ή ένα μικρό χωριό. Δυστυχώς οι περισσότερες εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις των μονάδων μας περιορίζονται σε πέντε έως είκοσι κτήρια. Έχω υποστηρίξει ότι ο στρατός μας χρειάζεται μεγαλύτερες και καλύτερες εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις και σχολεία. Μέχρι να συμβεί αυτό οι μονάδες μας μπορούν να εκπαιδεύονται στις μεγάλες εγκαταστάσεις αστικού πολέμου που βρίσκονται στο Muscatatuck Urban Training Complex (MUTC) και σε ιδιωτικές εγκαταστάσεις όπως το Guardian Center στη Τζόρτζια. Όμως, η εκπαίδευση σε αυτές τις εγκαταστάσεις μπορεί να λαμβάνει χώρα μία ή το πολύ δύο φορές τον χρόνο. Στο αναμεταξύ οι μονάδες μας προετοιμαζόμενες για τις μεγάλης κλίμακας ασκήσεις στις προαναφερθείσες εγκαταστάσεις μπορούν να εκπαιδεύονται στις έδρες τους σε μία πληθώρα αντικειμένων, πέρα από την Άσκηση υπ΄ αρίθμ. 6 και τις μικρής κλίμακας αστικές επιθέσεις.

Ο Λόχος «Β» του 327^ου Συντάγματος Πεζικού της 101^ης Αεραποβατικής Μεραρχίας εκτέλεσε μία άσκηση 72 ωρών τον Φεβρουάριο του 2017 στο MUTC, στο πλαίσιο της εκπαίδευσης/αξιολόγησης του πριν την ανάληψη των καθηκόντων της δύναμης άμεσης αντίδρασης Ανατολικής Αφρικής . ΠΗΓΗ

Οι σημαντικότερες μάχες μέσα σε πόλεις κατά τον Β΄ Π.Π. –Στάλινγκραντ, Άαχεν, Μανίλα- και οι πιο πρόσφατες μάχες στην Πόλη του Παναμά, στο Μογκαντίσου, στο Γκρόζνυ, στη Φαλούζα, στη Sadr της Βαγδάτης και στη Μοσούλη μας δείχνουν συνδυαστικά ότι υπάρχουν προκλήσεις στον αγώνα σε κατοικημένους τόπους που εμφανίζονται διαρκώς και τις οποίες οι μονάδες πρέπει να εκπαιδευτούν για να τις αντιμετωπίσουν, πέρα από τη βασική εκπαίδευση της εκκαθάρισης οικείας.

Η κίνηση στο αστικό περιβάλλον

Οι μονάδες θα πρέπει να εκπαιδεύονται στην κίνηση έξω από τα κτήρια όσο εκπαιδεύονται και στην κίνηση μέσα σε αυτά. Κατά τη διάρκεια των περισσότερων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων οι στρατιώτες αντιμετωπίζουν λίγα εμπόδια ή αντίσταση που να δυσχεραίνει τη δυνατότητα τους να εισέλθουν στο κτήριο - στόχος. Όμως η ιστορία δείχνει ότι οι μαχητές συχνά πρέπει να πολεμήσουν για κάθε τετράγωνο μέσα στην πόλη.

Έτσι, το απλό έργο της διάσχισης ενός ανοιχτού χώρου και της κίνησης παράλληλα με τα κτήρια μπορεί να μετατραπεί σε κορυφαία πρόκληση στον αστικό αγώνα. Το δόγμα συνιστά την αποφυγή των ανοιχτών χώρων, τη χρήση καπνού για την απόκρυψη των κινήσεων και την εγκατάσταση μίας βάσης πυρός που να παρέχει πυρά καθηλώσεως. Κάθε ένα από τα παραπάνω απαιτεί εξάσκηση και πειραματισμό.

Επίσης, οι μονάδες, συχνά, θεωρούν δεδομένο ότι θα έχουν ακώλυτη πρόσβαση από την περιφέρεια της αστικής περιοχής στον αντικειμενικό τους σκοπό μέσα σε αυτήν. Και πάλι, η ιστορία μας δείχνει ότι δεν είναι πάντα έτσι. Η εύρεση της κατεύθυνσης προς τον αντικειμενικό σκοπό και η μάχη για την είσοδο στο κτήριο – στόχος μπορεί να εξελιχθούν σε σημαντικές προκλήσεις. Σχηματισμοί σε όλα τα επίπεδα, ακόμη και ταξιαρχίες, θα πρέπει να εκπαιδεύονται στην πεζή και εποχούμενη κίνηση μέσα σε κατοικημένες περιοχές. Στις έδρες των μονάδων τα ομοιώματα πόλεων που υπάρχουν στο μέσον ανοιχτών πεδίων ή δασών δεν διευκολύνουν την υπόψη εκπαίδευση, αλλά και πάλι οι μονάδες μπορούν να εξασκηθούν στα βασικά. Οι μονάδες θα πρέπει να εκπαιδεύονται στην εκφόρτωση οχημάτων υπό εχθρικά πυρά και στην εγκατάσταση βάσεων πυρός με οχήματα που περιγράφεται στους κανονισμούς.

Εάν είναι δυνατό, οι μονάδες μπορούν να εκμεταλλεύονται παρακείμενες πόλεις για την εκπαίδευση στην κίνηση μέσα σε αυτές. Μία τέτοια εκπαίδευση θα είναι άνευ στρατευμάτων και θα περιλαμβάνει αναγνωρίσεις και συζήτηση πάνω στις προκλήσεις που προκύπτουν. Τέτοιες εκπαιδευτικές δραστηριότητες λαμβάνουν ήδη χώρα στη Νέα Υόρκη και στην Ατλάντα, δύο πόλεις που παρέχουν μοναδικές προοπτικές στον σχεδιασμό της στρατιωτικής κίνησης σε αστικό πεδίο. Η ιστορία είναι γεμάτη από περιπτώσεις όπου η καταστροφή επήλθε επειδή κάποιο τμήμα έστριψε λάθος, συνάντησε ένα μη αναμενόμενο οδόφραγμα ή έχασε τον προσανατολισμό του. Ενδεικτικά αναφέρονται η ενέδρα του 507^ου Λόχου Συντηρήσεως στη Nasiriya, στο Ιράκ, η επίθεση σχεδόν όλης της πόλης στη φάλαγγα των Ranger που προσπαθούσε να εξέλθει από το Μογκαντίσου, στη Σομαλία, και η παγίδευση της 2^ης Επιλαρχίας, του 5^ου Συντάγματος Ιππικού, στην πόλη Sadr, στη Βαγδάτη.

Η διάσπαση κωλυμάτων

Σε συνδυασμό με την εκπαίδευση τους στην κίνηση στο αστικό περιβάλλον οι στρατιώτες θα πρέπει να εκπαιδεύονται και στη διάσπαση κωλυμάτων. Ενώ τυπικά η εργασία αυτή είναι υπόθεση του μηχανικού η αντιμετώπιση κωλυμάτων μέσα σε πόλεις θα πρέπει να αφορά κάθε στρατιώτη. Το αστικό περιβάλλον είναι ιδεώδες για την τοποθέτηση κάθε είδους οδοφραγμάτων που αποσκοπούν στην απαγόρευση της κίνησης ή στην καθοδήγηση αυτής σε ενέδρες. Επιπλέον, εξαιτίας της πυκνότητας των κτισμάτων στις πόλεις τόσο οι βολές πυροβολικού όσο και οι προσβολές της αεροπορίας παράγουν μη σχεδιαζόμενα εμπόδια με τη μορφή μπάζων. Η δυνατότητα αντιμετώπισης εμποδίων αποκτά μοναδική σημασία στις πόλεις, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο περιβάλλον.

Η δυνατότητα αυτή θα πρέπει να τυγχάνει εκπαιδεύσεως τόσο ως αυτόνομη προπαρασκευασμένη ενέργεια όσο και ως ενέργεια που προκύπτει κατά την εκτέλεση της αποστολής. Η εκπαίδευση θα πρέπει να γίνεται με ή χωρίς την υποστήριξη του μηχανικού, από πεζές ή εποχούμενες δυνάμεις, με τα υλικά και τις τακτικές που προβλέπονται από τους κανονισμούς, αλλά και με μέσα και τρόπους που μπορούν να βρεθούν εκείνη τη στιγμή στον χώρο της εκπαίδευσης. Τι μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι στρατιώτες για να εκκαθαρίσουν ένα οδόφραγμα; Εάν χρησιμοποιήθηκαν οχήματα για να αποκλειστεί μία οδός θα πρέπει οι στρατιώτες να εκπαιδευτούν να τα βάζουν μπροστά χωρίς κλειδιά; Μπορούν εργαλεία του πεζικού, όπως οι αρπάγες που χρησιμοποιούνται για την άρση συρματοπλεγμάτων να μεγεθυνθούν για να έλκουν οχήματα; Θα μπορούσαν κάποια οχήματα του πεζικού να εφοδιαστούν με μαχαίρι ώστε να σπρώχνουν τα εμπόδια εκτός της οδού;

Αρπάγη για την απομάκρυνση συρματοπλεγμάτων. ΠΗΓΗ

Με την εκπαίδευση και τον πειραματισμό οι στρατιώτες μπορούν να μάθουν να διατηρούν την πρωτοβουλία και τον ρυθμό της επιχείρησης και να αποφεύγουν τις ενέδρες που προκύπτουν συνεπεία οδοφραγμάτων, όπως στις μάχες στο Μογκαντίσου, στο Γκρόζνυ, στην Πόλη Sadr και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.

Η άμυνα σε αστικό περιβάλλον

Έχει υποστηριχθεί ότι ο αμερικανικός στρατός, στην εκπαίδευση του, δίνει προτεραιότητα στις επιθετικές επιχειρήσεις, σε βάρος των αμυντικών. Στον αστικό αγώνα, συγκεκριμένα, μπορεί κανείς εύκολα να παρατηρήσει τον αριθμό των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που αφορούν αποκλειστικά στην επίθεση. Αυτό το ζήτημα, όμως, μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα. Οι μονάδες μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα μόνο κτήριο για να εξασκηθούν στην άμυνα. Μπορούν να εκπαιδευτούν στην εγκατάσταση σε ένα κτήριο που θα χρησιμοποιηθεί ως βάση περιπόλου και στην άμυνα του κτιρίου, απέναντι σε μία δύναμη που προσπαθεί να το καταλάβει.

Με τη σωστή εκπαίδευση και υλικά ένα κτήριο μπορεί να μετατραπεί σε φρούριο, που η κατάληψη του θα απαιτήσει σημαντικές θυσίες. Στη Μάχη του Στάλινγκραντ μία ομάδα Σοβιετικών στρατιωτών –αρχικά μόλις τέσσερις και στη συνέχεια δεν ξεπέρασαν τους τριάντα- υπό τον Λοχία Yakov Pavlov αμύνθηκε σε ένα κτήριο για σχεδόν δύο μήνες, απέναντι σε συνεχείς γερμανικές επιθέσεις με άρματα, πυροβολικό και πεζικό.

Το «σπίτι του Pavlov» το 1943 και σήμερα. ΠΗΓΗ

Η εκπαίδευση στην αστική άμυνα θα βελτιώσει και τις επιθετικές ικανότητες των τμημάτων, γιατί θα αντιληφθούν καλύτερα πως μία εχθρική δύναμη οχυρώνει ένα κτήριο, σχεδιάζει τους χώρους εμπλοκής και δημιουργεί ανά όροφο προκλήσεις στους επιτιθέμενους. Κατά την εκπαίδευση των μονάδων ένα τμήμα θα έχει τον ρόλο του επιτιθέμενου και ένα άλλο του αμυνόμενου. Μετά οι ρόλοι θα αντιστρέφονται.

Η επιβίωση σε αστικό περιβάλλον

Αποτελεί ειρωνεία ότι ο ισχύον κανονισμός για την επιβίωση δεν αναφέρεται στο αστικό περιβάλλον. Ειδικότερα, στο εγχειρίδιο των Ranger τα περισσότερα αντικείμενα που αφορούν στην επιβίωση έχουν αφαιρεθεί και μικρή αναφορά γίνεται στο αστικό περιβάλλον. Σε άλλα εγχειρίδια, όπως στο ATTP 3-06.11 «Combined Arms Operations in Urban Terrain» περιέχονται χρήσιμες απόψεις για την επιβίωση σε αστικό περιβάλλον, όμως δεν έχουν τύχει προσοχής και τελικά δεν περιλαμβάνονται στα εκπαιδευτικά προγράμματα.

Φαίνεται να θεωρούμε ότι αφού οι στρατιώτες μας έχουν ζήσει σε πόλεις θα προσαρμοστούν και θα επιβιώσουν σε αυτές και κατά τη διάρκεια της μάχης. Ακόμη χειρότερα οι μονάδες μπορεί να υποθέτουν ότι όλες οι κλάσεις των εφοδίων θα τους ακολουθούν απροβλημάτιστα. Και αυτό παρά τη σύσταση του αρχηγού του στρατού, Στρατηγού Mark Milley, ότι οι μονάδες θα πρέπει να προετοιμαστούν για να ανταπεξέλθουν σε επιχειρήσεις μεγάλης έντασης, με σπαρτιατικά μέσα, που θα απαιτήσουν να «απελευθερώσουμε τους εαυτούς μας από τον ομφάλιο λώρο της διοικητικής μέριμνας που οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν απολαύσει για πολύ καιρό». Οι στρατιώτες και οι μονάδες πρέπει να μάθουν να χρησιμοποιούν το αστικό περιβάλλον προς όφελος τους.

Για να επιβιώσουν οι στρατιώτες σε οποιοδήποτε περιβάλλον θα πρέπει να κατανοούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που είναι χαρακτηριστικά κάθε περιβάλλοντος, είτε αυτό είναι φυσικό είτε είναι ανθρωποποίητο. Θα πρέπει να αναπτυχθεί ένα ξεχωριστό πρόγραμμα που θα διδάσκει δεξιότητες για την επιβίωση σε πόλεις, ανάλογο με το σχολείο επιβίωσης στη ζούγκλα, όπου οι στρατιώτες θα μαθαίνουν τα κρυμμένα μυστικά των πόλεων. Έτσι, αντί να αναγνωρίζουν δηλητηριώδη φυτά θα μάθαιναν να αναγνωρίζουν τα καλώδια ρεύματος από τα τηλεφωνικά καλώδια ή τους αγωγούς ύδρευσης από τους αγωγούς αερίου (που πιθανόν δεν θα ήθελαν να τους πυροβολήσουν). Θα πρέπει να μάθουν να φτιάχνουν όπλα και εργαλεία με ότι είναι διαθέσιμο, να αξιοποιούν το τερέν για να επικοινωνούν και να βρίσκουν νερό, φαγητό και ενέργεια. Ως νέος στρατιώτης είχα μάθει να φτιάχνω κεραία από κουτάλια, που υπήρχαν στις MRE, και με ιμάντες από αλεξίπτωτο να την ανεβάζω πάνω από τη βλάστηση της ζούγκλας για να έχω επικοινωνία. Ποιο θα ήταν άραγε το ανάλογο στην πόλη, όπου το ύψος και η πυκνότητα των κτιρίων επιδρά στην πλοήγηση και την επικοινωνία;

Μέχρι να λειτουργήσει ένα σχολείο επιβίωσης σε πόλεις οι διοικητές θα πρέπει να εκπαιδεύουν το προσωπικό τους στο αντικείμενο. Ακόμη και σε μικρές εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις οι στρατιώτες μπορούν να μάθουν να αναγνωρίζουν έναν τοίχο που φέρει φορτία και επηρεάζει τη στατικότητα του κτηρίου ή έναν ενισχυμένο τοίχο που είναι αρκετά ισχυρός ώστε να τους προσφέρει προστασία και όχι μόνο απόκρυψη. Υπάρχει μία σκηνή στην ταινία Black Hawk Down, όπου ένας άνδρας της Δύναμης «Δέλτα» λέει σε έναν στρατιώτη των Ranger να είναι μακριά από τοίχους. Γιατί; Επειδή βλήματα που εξοστρακίζονται συχνά κινούνται παράλληλα με αυτούς. Γι΄ αυτό στους κανονισμούς αναφέρεται ότι οι στρατιώτες θα πρέπει να είναι 12 – 18 ίντσες από αυτούς όταν κινούνται. Τέτοιες γνώσεις θα πρέπει να γίνουν κτήμα των στρατιωτών που εκπαιδεύονται για επιχειρήσεις σε αστικό περιβάλλον.

Στην ταινία Black Hawk Down ένα βλήμα RPG εξοστρακίζεται, αφού έχει χτυπήσει σε κολώνα, και στη συνέχεια ακολουθεί πορεία παράλληλη με τα κτήρια και εκρήγνυται σε τοίχο.

Ο μεγάλος αριθμός πολιτών, ενώ δεν εμφανίζεται στην εκπαίδευση, είναι χαρακτηριστικό των αστικών περιοχών. Θα είναι πάντα παρών και γι΄ αυτό θα πρέπει να αντιπροσωπεύεται και στην εκπαίδευση. Ορισμένοι εκπαιδευτές υποστηρίζουν ότι η παρουσία πολιτών στο πεδίο της μάχης θα πρέπει να προστίθεται αφού έχει επιτευχθεί ένα ορισμένο επίπεδο στα βασικά του αγώνα σε κατοικημένους τόπους.

Η άποψη μου είναι ότι οι πολίτες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από το χαμηλότερο επίπεδο της εκπαίδευσης στον αστικό αγώνα και να μην παρουσιάζονται μόνο σε σενάρια αυξημένης πολυπλοκότητας. Παρά τις προσπάθειες εκκένωσης, όπως στις μάχες του Άαχεν και της Φαλούζα, πάντα υπάρχουν αυτοί που μένουν. Το αστικό πεδίο μάχης θα είναι γεμάτο πολίτες και οι στρατιώτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτή την πρόκληση από νωρίς στην εκπαίδευση τους. Αυτό μπορεί να γίνει και με περιορισμένους πόρους και δεν απαιτεί ακριβοπληρωμένους ιδιώτες. Όπως χρησιμοποιούμε στρατιώτες ως αντίπαλη δύναμη μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για να παραστήσουν τους αμάχους.

Όλες οι τάσεις δείχνουν ότι η ανάπτυξη Αμερικανών στρατιωτών σε πυκνοκατοικημένες περιοχές θα συνεχιστεί. Ο Στρατηγός Milley έχει επανειλημμένως τονίσει ότι πρέπει να εκπαιδεύσουμε, να επανδρώσουμε και να εξοπλίσουμε τις δυνάμεις μας γι΄ αυτό το περιβάλλον.