Η Ρωσική Άποψη για την Άμυνα - Γενικά

Η ρωσική άποψη για την άμυνα στο τακτικό επίπεδο.

Το 1984, ο τότε διοικητής της αμερικανικής Διοίκησης Δόγματος και Εκπαίδευσης (TRADOC), Αντιστράτηγος Γουίλιαμ Ρίτσαρντσον, διέταξε την ίδρυση ενός γραφείου, σύμφωνα με το υπόδειγμα του βρετανικού Κέντρου Ερευνών Σοβιετικών Σπουδών (SSRC), που θα παρείχε στον αμερικανικό στρατό μη διαβαθμισμένο υλικό από πρωτογενείς σοβιετικές πηγές. Το γραφείο αυτό άρχισε να λειτουργεί το 1986, με τον τίτλο Γραφείο Μελετών Σοβιετικού Στρατού (SASO). Μεταξύ άλλων, διευθυντής του γραφείου, στο διάστημα 1989 – 1993, ήταν ο Νταίηβιντ Γκλαντζ, γνωστός από τις μελέτες του για το Ανατολικό Μέτωπο. Στη διάρκεια της διευθύνσεως του, και μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το SASO μετονομάστηκε σε FMSO (Foreign Military Studies Office) «Γραφείο Μελετών Αλλοδαπών Στρατών» και το ενδιαφέρον του διευρύνθηκε από τη Σοβιετική Ένωση σε όλον τον πλανήτη, με την προσοχή του να εστιάζεται στους σημαντικότερους διεθνείς παίκτες. Η αποστολή του παραμένει η παρουσίαση μη διαβαθμισμένου υλικού από πρωτογενείς πηγές, που εξυπηρετεί την καλύτερη κατανόηση του επιχειρησιακού περιβάλλοντος από τον αμερικανικό στρατό.

Ο Δρ. Lester W. Grau είναι διευθυντής ερευνών στο FMSO. Ο Grau είναι βετεράνος του Βιετνάμ, αποστρατεύτηκε από τον αμερικανικό στρατό το 1992 με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη, κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στις διεθνείς σχέσεις και διδακτορικό στη στρατιωτική ιστορία. Μιλάει ρωσικά, έχει επισκεφτεί περισσότερες από σαράντα φορές τη Σοβιετική Ένωση / Ρωσική Ομοσπονδία και είναι αυθεντία στον σοβιετικό / ρωσικό στρατό. 

Ο Charles K. Bartles είναι αναλυτής στο FMSO, ρωσόφωνος και ταγματάρχης του εφεδρικού στρατού στη Διοίκηση Πυραυλικής Άμυνας (JFCC-IMD). Κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο στις ρωσικές και ανατολικοευρωπαϊκές σπουδές. Έχει υπηρετήσει στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, καθώς και στις πρεσβείες του Κιργιστάν, του Ουζμπεκιστάν και του Καζακστάν. 

Οι συγγραφείς Lester Grau και Charles Bartles.

Το 2016 το FMSO εξέδωσε το βιβλίο που συνέγραψαν οι Grau και Bartles με τίτλο «Ο Ρωσικός Τρόπος Πολέμου», που αναφέρεται στη δομή, οργάνωση και τακτικές του ρωσικού στρατού. Οι συγγραφείς αξιοποίησαν πληθώρα ρωσικών κανονισμών και πηγών για να συνθέσουν το κείμενο και τα σχεδιαγράμματα που το συνοδεύουν. Στο παρών και επόμενα άρθρα θα παρουσιαστεί το κεφάλαιο του βιβλίου που αφορά την άμυνα, με επιπρόσθετα στοιχεία από άλλα κεφάλαια, από το ίδιο βιβλίο, και από τη μονογραφία «Τα Αεροπορικά Πυρά στη Ρωσική Κινητή Άμυνα», των ίδιων συγγραφέων. Η ύλη που θα παρουσιαστεί είναι οργανωμένη στην παρακάτω σειρά άρθρων:

Γενικές απόψεις για την άμυνα

Η ομάδα μηχανοκίνητου πεζικού στην άμυνα

Η διμοιρία μηχανοκίνητου πεζικού στην άμυνα

Ο λόχος μηχανοκίνητου πεζικού στην άμυνα

Το τάγμα μηχανοκίνητου πεζικού στην άμυνα

Η ταξιαρχία μηχανοκίνητου πεζικού στην άμυνα

Η κινητή άμυνα

Θεωρία της Άμυνας

Σκοποί της Άμυνας

Απόκρουση επιθέσεων από υπέρτερες εχθρικές δυνάμεις.

Πρόκληση μέγιστων απωλειών.

Διατήρηση σημαντικών περιοχών, εγκαταστάσεων και εδάφους.

Δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τη διεξαγωγή επίθεσης.

Απαιτήσεις της Άμυνας

Οι βασικές απαιτήσεις της άμυνας είναι να είναι σταθερή και ενεργητική. Σε ό,τι αφορά τη σταθερότητα, η άμυνα πρέπει να μπορεί να αντέξει σε οποιαδήποτε μορφή εχθρικής επίθεσης, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων με μάζα αρμάτων και πεζικού και αεραποβάσεων. Πρέπει να προστατεύει κρίσιμες περιοχές και να καταστρέφει τα εχθρικά στοιχεία που καταφέρνουν να εισχωρήσουν. Για να εκπληρώσει αυτές τις απαιτήσεις, η άμυνα πρέπει να:

• Είναι κλιμακωμένη σε βάθος και να είναι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει, για όσο χρειαστεί, εχθρό με όπλα μαζικής καταστροφής, κατευθυνόμενα πυρομαχικά ακριβείας και δυνατότητες Η/Π.
• Έχει αντιαρματικές δυνατότητες.
• Έχει αντιαεροπορικές δυνατότητες.
• Έχει τη δυνατότητα αντιμετώπισης αεραποβάσεων.

Η σταθερότητα στην άμυνα επιτυγχάνεται με:

• Τη δυνατότητα να ανταπεξέρχεται στα αποτελέσματα της χρήσης πυρηνικών όπλων.
• Την περιορισμένη τρωτότητα στα εχθρικά πυρομαχικά ακριβείας. Γι΄ αυτό, οι δυνάμεις πρέπει να είναι διεσπαρμένες, καλυμμένες και αποκεκρυμμένες. Πρέπει να έχουν τα μέσα που απαιτούνται για να αποκρύψουν τις θέσεις τους από την παρατήρηση με ραντάρ και συσκευές θερμικής απεικόνισης και να έχουν μέσα Η/Π για την προστασία τους από πυρομαχικά ακριβείας.
• Τη δυνατότητα αντιαρματικής άμυνας.
• Τη δυνατότητα άμυνας απέναντι σε τακτικού και επιχειρησιακού επιπέδου αεροπορικές επιθέσεις.
• Τη δυνατότητα απόκρουσης αεραποβάσεών και τη δυνατότητα αντιμετώπισης εχθρικών δυνάμεων αναγνωρίσεως και καταδρομικών ενεργειών.

Η ενεργητική άμυνα πρέπει να:

• Θέτει τον εχθρό υπό συνεχές πυρ.
• Δημιουργεί συνθήκες που δεν ευνοούν τη διεξαγωγή της μάχης για τον εχθρό.
• Μπορεί να μετακινεί δυνάμεις και συστήματα υπό τα πυρά και τις επιθέσεις του εχθρού.
• Διεξάγει αποφασιστικές αντεπιθέσεις.

Η ενεργητική άμυνα επιτυγχάνεται με:

• Την προσεκτική οργάνωση των πυρηνικών και συμβατικών πυρών, ώστε να καταστρέφουν τον εχθρό, και την επιδέξια χρησιμοποίηση τους στη μάχη.
• Την έγκαιρη μετακίνηση δυνάμεων, συστημάτων, πυρών και κωλυμάτων στον απειλούμενο άξονα.
• Την παρεμβολή των εχθρικών συστημάτων διοίκησης και ελέγχου, των όπλων και των αεροσκαφών.

Η μετακίνηση ενισχύσεων και η ανάπτυξη τους σε έναν νέο άξονα, ή περιοχή, γίνεται για να δημιουργηθεί ευνοϊκή συγκέντρωση δυνάμεων προς επίτευξη της αποστολής. Η μετακίνηση δυνάμεων και συστημάτων στην άμυνα πρέπει να μπορεί να γίνει παράλληλα με το μέτωπο, από πίσω προς τα μπρος και από μπρος προς τα πίσω, και να περιλαμβάνει μονάδες και υπομονάδες όλων των όπλων.

Μορφές Άμυνας [1]

Άμυνα περιοχής. Είναι η κύρια μορφή άμυνας που εκπληρώνει τους σκοπούς της, όπως αυτοί αναφέρθηκαν παραπάνω. Προκαλεί τις μέγιστες απώλειες στον εχθρό με την πείσμονα άμυνα επί προετοιμασμένων θέσεων.

Κινητή άμυνα. Ο σκοπός της είναι να προκαλέσει απώλειες στον εχθρό, να κερδίσει χρόνο και να διατηρήσει τη φίλια δύναμη με αντάλλαγμα την απώλεια εδάφους. Διεξάγεται με τη χρήση διαδοχικών αμυντικών μαχών, που έχουν σχεδιαστεί από πριν και έχουν κλιμακωθεί σε όλο το βάθος της άμυνας. Διεξάγεται, κατά κανόνα, όταν οι διατιθέμενες δυνάμεις και τα μέσα είναι ανεπαρκή για τη διεξαγωγή άμυνας περιοχής. Περισσότερα σε ξεχωριστό άρθρο. 

Συνθήκες που Επιβάλλουν την Ανάληψη της Άμυνας

Σε απουσία επαφής με τον εχθρό μία δύναμη μπορεί να μεταπέσει στην άμυνα για τους ακόλουθους λόγους ή υπό τις ακόλουθες συνθήκες:

• Για να προστατεύσει τα σύνορα του κράτους.
• Δεν έχει εμπλακεί με τον εχθρό, αλλά μπορεί η εχθρική επίθεση να αναμένεται.
• Βρίσκεται σε παράκτια περιοχή που απειλείται με εχθρική απόβαση.
• Της έχει ανατεθεί η αποστολή εφεδρείας.
• Για την εξασφάλιση περιοχής που θα απαιτηθεί για τη μετάπτωση στην επίθεση.

Σε επαφή με τον εχθρό μία δύναμη μπορεί να μεταπέσει στην άμυνα για τους ακόλουθους λόγους ή υπό τις ακόλουθες συνθήκες:

• Για να αποκρούσει αντεπιθέσεις.
• Για να εξασφαλίσει και να διατηρήσει αμυντικές γραμμές που έχουν καταληφθεί.
• Για να καλύψει το απειλούμενο πλευρό μίας επιτιθέμενης δύναμης.
• Ως αποτέλεσμα ανεπιτυχούς μάχης εκ συναντήσεως.
• Επειδή στη διάρκεια της επίθεσης υπέστη βαριές απώλειες.

Η Προετοιμασία της Άμυνας

Η προετοιμασία της άμυνας ξεκινά με τη λήψη της διαταγής από τον προϊστάμενο διοικητή και περιλαμβάνει:

• Την οργάνωση προς μάχη.
• Τη λήψη απόφασης.
• Την έκδοση διαταγών προς τους υφιστάμενους.
• Την αναγνώριση.
• Ένα ενσωματωμένο σύστημα πυρών και πλήρες σύστημα υποστήριξης ΔΜ, διοίκησης και ελέγχου.
• Τη σύνταξη σχεδιαγραμμάτων για την άμυνα περιοχής του τάγματος και των λόχων. [2]
• Την προετοιμασία για την εκτέλεση των αποστολών.
• Την υποστήριξη μηχανικού στην περιοχή ενδιαφέροντος.
• Τις ενέργειες που αφορούν στη ψυχολογική υποστήριξη και στο ηθικό των στρατευμάτων.

Άμυνα σε Ειδικές Συνθήκες

Άμυνα κατοικημένου τόπου

Ένα τάγμα σε μία πόλη (ή χωριό) συνήθως αμύνεται σε ένα ή περισσότερα οικοδομικά τετράγωνα, ένας λόχος στο ένα τέταρτο του τομέα του τάγματος και μία διμοιρία σε ένα ή δύο κτήρια. Κάθε κατοικημένος τόπος, ή και ξεχωριστό κτήριο, όπου αμύνεται τάγμα (ή λόχος) πρέπει να μετατραπεί σε αδιαπέραστο φρούριο με περιμετρική άμυνα, που να μπορεί να κρατήσει, ακόμη κι αν περικυκλωθεί πλήρως από τον αντίπαλο.

Ορεινή Άμυνα

Η άμυνα επί των ορέων, ως κανόνας, διεξάγεται επί ευρέως μετώπου, εξασφαλίζοντας τις περισσότερο προσβάσιμες περιοχές, όπως και σε φυσιολογικές συνθήκες. Η κύρια προσπάθεια επικεντρώνεται στα υψώματα που ελέγχουν περάσματα, διασταυρώσεις και σημαντικά εδάφη. Τα σημεία στηρίγματος οργανώνονται για περιμετρική άμυνα. Περίπολοι, ενέδρες και κωλύματα καλύπτουν το έδαφος μεταξύ τους.

Άμυνα σε δασοσκεπή εδάφη

Η άμυνα σε δάση στηρίζεται σε σημεία στηρίγματος λόχου και διμοιρίας, προετοιμασμένα για περιμετρική άμυνα, σε διασταυρώσεις οδών, σε ξέφωτα και σε πεδινά μεταξύ λιμνών και ελών. Περίπολοι, ενέδρες και κωλύματα καλύπτουν το έδαφος μεταξύ τους.

Άμυνα στην έρημο

Η άμυνα στην έρημο εγκαθίσταται στην πιο πιθανή κατεύθυνση της εχθρικής επιθέσεως. Στηρίζεται σε ένα καλά οργανωμένο σύστημα πυρός και ελιγμού και μία ευρεία εφεδρεία. Η πιθανή ύπαρξη αμμόλοφων και βαθύπεδων επιτρέπουν στο τάγμα να αμυνθεί σε ευρύ μέτωπο και με μεγαλύτερα κενά μεταξύ των σημείων στηρίγματος απ΄ ότι συνήθως.

Υποσημειώσεις

[1] Στο πρωτότυπο κείμενο αναφέρονται ως «Types of Defense»· μεταφράστηκε ως «Μορφές Άμυνας» γιατί αυτός είναι ο όρος που χρησιμοποιείται από τον στρατό μας. Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι ο αμερικανικός στρατός με την έκδοση του κανονισμού ADP 3-90 «Offense and Defense», το 2018, έχει σταματήσει να θεωρεί την άμυνα περιοχής και την κινητή άμυνα ως μορφές άμυνας, και τις θεωρεί έργα (tasks) που μπορούν να αναληφθούν στην άμυνα (σελ. 4-3). Ο ίδιος κανονισμός, μορφές άμυνας, πλέον, θεωρεί την άμυνα επί γραμμικού κωλύματος, την περιμετρική άμυνα και την άμυνα επί του αντιπρανούς (σελ. 4-6).

[2] Στην οικεία ορολογία η αμυντική περιοχή της διμοιρίας/λόχου ονομάζεται «σημείο στηρίγματος». Η αμυντική περιοχή του τάγματος ονομάζεται «κέντρο αντιστάσεως», ΕΕ 7-54/1996, σελ. 176.